1998 yılında “Edward de Bono” tarafından ortaya atılan altı ayakkabılı uygulama tekniği, öğrencilere farklı çevresel koşullar altında nasıl davranması gerektiğini gösteren etkileyici bir buluştur. Teknikte yer verilen her ayakkabı çeşidi, öğrencinin günlük hayatta karşılaşabileceği 6 farklı durumu simgeler. Eğitim camiasında “Altı çift uygulama ayakkabısı”, “Altı uygulama tarzı”, “Altı uygulama kalıbı” gibi farklı isimlerle de anılan teknik, öğrencileri sadece düşündürmeyi değil, aynı zamanda düşündüklerini uygulamaya geçirmeyi de hedefler.
Edward de Bono, tekniğini oluştururken her duruma uyabilecek tek bir davranış biçimi yerine karşılaşılabilmesi yüksek 6 farklı durumu göz önünde bulundurarak öğrencilerin çevresel algısını zenginleştirmeyi düşünmüştür. Öğrenciler, tekniği uygulama esnasında ve sonrasında düşüncelerini daha somut bir şekilde paylaşabilir ve grup içerisinde sosyalleşme becerileri maksimum seviyeye ulaşabilir. Altı ayakkabılı uygulama tekniği ile ilgili detaylı bilgiye yazımızdan ulaşabilirsiniz.
İçindekiler
Altı Ayakkabılı Uygulama Tekniği Nedir? Avantajları Nelerdir?
Öğrencilere eğitici ve öğretici bir ders saati sunan 6 ayakkabı tekniği, belirli bir davranış kalıbından sıyrılarak zengin düşünme ortamları elde etmeyi kolaylaştıran bir buluştur. Her ayakkabının rengi ve şekli farklıdır. Avantajları ise şöyle sıralanabilir;
- Öğrencinin tek bir düşünme kalıbından sıyrılmasını sağlar.
- Global düşünmesini kolaylaştırır.
- Olaylara daha geniş perspektiften bakabilmesine yardımcı olur.
- Yaratıcılığı ve analitik düşünme becerisini genişletir.
- İlgi ve güdülenme düzeyini en yüksek seviyeye ulaştırır.
Altı Ayakkabı Tekniği Renkleri
Çevre algısını genişletecek bir dizi kalıptan oluşan altı uygulama ayakkabısı, 6 farklı renkle sembolize edilerek öğrencilerin somut yaşantılar yakalamasına destek olur. Böylelikle öğrencilerin hem derse olan ilgisi artar hem de ders saati daha verimli bir şekilde geçirilmiş olur. Teknikte kullanılan ayakkabı çeşitlerini ve renklerini şöyle tanıyabiliriz;
- Lacivert: Resmiyeti, günlük rutin işleri ve prosedürü inceler.
- Gri: Sis ve dumanı çağrıştıran bu renk ayakkabıda sessizlik ve rahatlık hakimdir. Verilen bilgiler bu sisli havayı dağıtmak için kullanılır.
- Kahverengi: Pragmatizm ilkesinden hareket edilerek oluşturulmuştur. Cesur adımlar, anlık pratik çözümler ve esneklik ön plana çıkar.
- Turuncu: İlk bakışta itfaiyeciler ve ilk yardım uzmanları akla gelmelidir. Turuncu renk, yangın ve patlama gibi tehlikeli durumları simgelediği için öğrenciler aciliyet gerektiren kriz durumlarında bu ayakkabıyı giymelidirler.
- Pembe: Hassasiyet gerektiren duygusal anlarda bu ayakkabı rengi tercih edilebilir. Ayrıca rahatlık ve ev, aile işleri de akla gelmelidir.
- Mor: Otoriteyi temsil eden mor renk, geleneksel durumlarda ön plana çıkar. Öğrenci, bazı durumlarda inisiyatif kullanabilse de rolünü en resmi şekilde yerine getirmesi gerekir.
Ayakkabıların Görevleri Nelerdir?
Altı ayakkabılı uygulama tekniği soruları, ders sırasında öğretmenin tercih ettiği örnek olay durumlarına göre değişkenlik gösterebilir. Ayakkabıların renkleri ve modelleri, yansıttığı özelliklere göre tercih edilmiştir.
Lacivert Resmi Klasik Ayakkabı
Emniyetin rengini ifade eden bu ayakkabılar, kısaca kurallar bütünü olarak bilinir. Günlük rutin işlerde ve prosedürlerde kullanılması gereken bir renktir. Kurallar her zaman insanı sıkar ancak hata yapma olasılığını en aza indirger.
İnsanlar bazen nerede nasıl davranacağını bilemeyebilir. Altı ayakkabılı teknik uygulamasında yer verilen bu lacivert ayakkabılar, rutinler sayesinde günlük yaşamı disipline etmeye yardımcı olur. Lacivert ayakkabıyı giyen kişi, karşılaşılan durumda ne yapması gerektiğini bilir ve ona göre hareket eder.
Örnek Uygulama: Öğretmenlerin okul içinde uygulaması gereken birtakım resmi işlemleri vardır. Eğer bu evrak işlerini uygulamazlarsa hem denetimle hem de okul müdürü ve müfettiş gibi üst makamdaki kişilerle problem yaşarlar. Ayrıca bu yapılan prosedür işleri, eğitim hayatının daha düzenli işleyişi açısından da önem arz eder.
Gri Renk Spor Ayakkabı
Araştırma ve bilgi toplama söz konusu olduğu zaman gri renk spor ayakkabılar kullanılmalıdır. Öğrencinin tekniği kullanmaya başladığında kafası karışabilir. Ancak konuyla alakalı veriler elde edildikçe sis dağılmaya başlar ve bazı konular netlik kazanır. Gri renk spor ayakkabının veri toplama aşamasında beyin fırtınası ve altı şapka gibi düşünme ağırlıklı tekniklerden faydalanılabilir. Spor ayakkabılar rahat ve sessiz olduğu için bu uygulama ayakkabısını giyen öğrenciler, gizli gizli dolaşarak araştırmasını yapar, delil toplar ve inceleyerek sonuca ulaşır.
Örnek Uygulama: Bir ülkenin gelişmişlik düzeyinin tablolar halinde listelenmesi, öğrencilerin devamsızlık problemlerinin araştırılması, cinayet masasındaki dedektiflerin cinayeti aydınlığa kavuşturmak için uğraşmaları. Bunların dışında tarihte gerçekleşmiş olan Kavimler Göçü, Coğrafi Keşifler ve İstanbul’un Fethi gibi pek çok olay gri renk ayakkabı kapsamında değerlendirilir.
Kahverengi Yürüyüş Ayakkabısı
En önemli yönü esneklik olan kahverengi yürüyüş ayakkabısı, toprağı ve sağlam adımları sembolize eder. İnisiyatif alma ve pratik zeka bu ayakkabının vazgeçilmez unsurudur. Karşılaşılan durum değiştikçe davranış kalıpları da değişir. Ayrıca sezgi gücü ve sağduyusu gelişmiş öğrencilerin daha başarılı sonuçlar elde etme olasılığı yüksektir. Uygulama esnasında önceden hazırlanmış bir plan yoktur. Örnek olaya göre insani değerler ve ilkeler göz önünde bulundurularak durum değerlendirilir. Sorumluluğun tamamı inisiyatif alan kişiye aittir.
Örnek Uygulama 1: Sınav kağıdını ve sınav kurallarını öğretmen belirlemiştir. Ancak öğrenci sınav esnasında sadece kendisiyle baş başa kalır. Yani sınav kağıdına ne yazacağına veya sorulara nasıl cevap vereceğine kendisi karar verir.
Örnek Uygulama 2: Pazar ortamında satıcıların fiyatı sabit tutmaması bu tekniğe en güzel örnektir. Müşteri fiyatın değişken olduğunu bildiği için ortama göre davranarak pazarlık payını kullanır.
Turuncu Lastik Çizmeleri
Uyarıları, tehlikeyi ve patlamayı çağrıştıran turuncu lastik çizme uygulamasında öğretmenlere büyük bir görev düşer. Acil durum söz konusu olduğunda olaylar çabuk gelişir ve genellikle insan hayatına karşı bir tehdit unsuru vardır. Dolayısıyla tehlikenin boyutuna göre ikinci bir yedek uygulamaya da ihtiyaç duyulabilir. Bu sayede tehlike riski en aza indirgenir. Kontrol, bütünlük ve kararlılık anlamında doğru bir stratejinin belirlenmesi gerekir.
Örnek Uygulama: Uçağın inmek için alçalması esnasında tekerleklerinin açılması ve yakıtın bitmesi içeride yolculuk yapan 200 yolcunun hayatını riske atıyor. Böyle bir durumda kule ile pilot arasında nasıl bir yol haritası çizilmelidir?
Pembe Anne Terliği
İnsan duygularına, sempatikliğe ve şefkate çağrışım yapan pembe renk, terliğin rahatlığıyla özdeşleşmiştir. Uygulamanın amacı aslında insanlara daima önemli olduğunu hatırlatmaktır.
Örnek Uygulama: Oğlu şehit düşmüş anne ve babalar, Afrika’da açlık çeken çocuklar, okulun bir köşesinde ağlayan bir çocuk gibi farklı duygusal örnekler verilebilir.
Mor Binici Çizmeleri
Makam ve görkem rengi olan binici çizmelerde otorite ön plana çıkar. Resmi konuları üstlenen öğrenciler, rolün gerektirdiği sorumluluğu disiplinli şekilde yerine getirmelidir.
Örnek Uygulama: Hakim günlük hayatında adaletli olmayabilir. Bununla birlikte bir mahkeme duruşması esnasında tarafsız ve adaletli olmak zorundadır. Hukuk işlerinde avukata, hastalık durumunda doktora başvurulması ve ekonomi alanında ekonomistlerin görüşlerinin alınması uzmanlık rollerinden kaynaklıdır.
Altı Şapka ve Altı Ayakkabı Tekniği Farkı Nedir?
Öğrencilere zengin yaşantılar sunma amacından yola çıkarak oluşturulan altı şapka ve altı ayakkabı tekniği, bazı yönleriyle birbirinden farklılık gösterir. Altı şapka düşünme tekniğinde global ve yaratıcı düşünme ön plandadır. Uygulama sırasında sadece tek bir şapka takılır. Altı ayakkabı tekniğinde ise aynı anda iki ayakkabı tercih edilebildiği için daha esnek hareket edilebilmesi mümkündür. Önce düşünme sonrasında uygulama hedeflenir. Böylelikle öğretmenin etkili sınıf yönetimi sağlayarak öğrencilerin katılımıyla daha verimli bir ders saati gerçekleştirmesi kolaylaşır.
