Eski Anadolu Türkçesi Dönemi: Eserleri ve Özellikleri

İçindekiler

Eski Anadolu Türkçesi Dönemi Nedir?

Eski Anadolu dilleri yapısı itibarıyla günümüz Türkçesinin en yalın ve sade halidir. Dil yapısı bakımından Eski Anadolu Türkçesi özellikleri şöyle özetlenebilir (3):

Anadolu Türkçesi içinde sık karşılaşılan ötümlüleşme, Oğuzca ile kelime başındaki “t” sesinin “d” sesine çevrilmesidir.
Kelime başında bulunan “k” sesi “g” sesine dönmüştür.
Kök hecede e-i harflerinin değişmesi görülmektedir; gece-gice, girü-geri, yitür-yetişir gibi.
Sözcüklerde yuvarlaklaşma görülür; demir-demür, kirpik-kirpük gibi
Hece başında bulunan “b” harfi “v” ile değişir; ber-ver, bar-var gibi.
İstisnalar haricinde büyük ünlü uyumu vardır.
Kelime başına gelen “h” harfi eski Türkçede “k” ile değişir; kanı-hangi.
Kelime ortasına gelen hece başı “k” harfi “h” harfi ile değişir; uyhu-uyku, ırah-ırak gibi.
“ğ” harfi kelime sonunda “g” ile değişir ya da düşer; yaylag-yayla, emgek-emek gibi.
“t” – “d” değişimi görülür; derzi-terzi.
“b”- “p” değişimi; barmak-parmak gibi birçok ses bilgisi olayı vardır ve imla kurallarında tutarsızlık görülür.

Selçuklu Dönemi Türkçesi Özellikleri

Eski Oğuz Türkçesi, 1071 yılında kazanılan Malazgirt Meydan Muharebesi ve 1077 sonrasında Anadolu’nun Türkleşmeye başlaması ile Oğuzcaya dayalı bir yazı dilidir. Eski Oğuz Türkçesi, Selçuklu hanedanının idaresindeki Oğuz Türklerinin yaşamları sonucunda, Anadolu’da ortaya çıkan siyasi ve sosyal gelişmelere bağlı olarak farklı tarihi dönemlere ayrılmıştır. Anadolu Türkçesi dönemi bakımından Selçuklu Dönemi Türkçesi, Beylikler Dönemi Türkçesi ve Osmanlı Dönemine Geçiş Türkçesi olarak üç grupta incelenir. Yabancı kelimeler bakımından sade ve yalın bir Türkçe kullanılmıştır (4).

Türkçe ve Osmanlı Türkçesi Arasında Nasıl Bir İlişki Vardır?

Arap alfabesiyle yazılan Osmanlı Türkçesi 15. yüzyıl sonlarından 20. yüzyıl başlarına kadar kullanılan devletin yazılı ve resmi dilidir. Osmanlı Türkçesi; Farsça, Arapça ve Türkçe kelimelerin oluşturduğu bir dildir. Farsça ve Arapça kelime, dil bilgisi ve tamlamalar oldukça sık kullanılmıştır. Yazı dili de Arapça ve Farsça kelime, deyim ve terimleri çokça içerir. 20. yüzyıl başlarında daha anlaşılır, açık ve sade bir hal almıştır. Osmanlı Türkçesinde kullanılan konuşma Türkçesi, Türkiye Türkçesinin başlangıcı sayılır.