Türk Edebiyatındaki Şiir Akımları Nelerdir?

Tanzimat Dönemi

Tanzimat dönemi hem siyasi hem de sosyal alanda birçok değişime sahne olmuş, edebiyatta da yeniliklerin görüldüğü bir dönemdir. Divan şiirinden sonra yeni bir şiir anlayışı ortaya çıkmaya başlamıştır. Tanzimat şairlerinin şiirlerinde, Divan şiiri geleneği içinde yetişmiş olduklarından, Divan şiirinin izlerine rastlamak mümkündür. Şiirde aruz ölçüsü kullanılmıştır.  Bu dönemde, “toplum için sanat” anlayışı benimsenmiştir. Şinasi, Namık Kemal, Recaizade Mahmut Ekrem, Abdülhak Hamit Tarhan bu dönemin önemli şairleri arasındadır. (1)  

Edebiyat-ı Cedide

Bu dönem “Servet-i Fünun” adıyla da bilinir. Bu akıma dair unutmaman gereken en önemli nokta bu anlayışa sahip sanatçıların “Sanat için sanat” anlayışını benimsemeleridir. Tevfik Fikret, Cenap Şahabbettin, Ahmet Reşit ve Celal Sahir bu dönemin önde gelen şairlerindendir. (2)

Fecr-i Ati

Servet-i Fünun edebiyatına bir tepki olarak doğan Fecr-i Ati şiirlerinde, daha çok doğa ve aşk konulu şiirlere yer verilmiş ve ağır bir dil kullanılmıştır. Şiir Arapça ve Farsça etkisindedir. Bu dönem şairi, şiirinde konudan çok şiirin söylenişi üzerinde durmuştur. Ahmet Haşim, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Refik Halit Karay bu dönemin önemli edebiyatçılarındandır.

Milli Edebiyat Dönemi

Adından da anlaşılabileceği gibi bu dönem şiiri, dönemin sosyal ve siyasi durumundan etkilenmiş ve şairler, şiirlerinde milli duygulara önem vermişlerdir. 1911 ve 1923 yıllarını kapsayan bu dönemin en önemli edebiyatçıları, Mehmet Akif Ersoy, Ziya Gökalp ve Mehmet Emin Yurdakul olarak sayılabilir.

Beş Hececiler

Bu dönemin şairleri Hecenin Beş Şairi olarak da anılır. Milli Edebiyat döneminden etkilenmişler, sade bir dil ve aruz yerine hece ölçüsü kullanmışlardır. Bu dönemde, kahramanlık, Anadolu, vatan sevgisi gibi temalar işlenmiştir.

Yedi Meşaleciler

Kendinden önceki akımlara bir tepki olarak doğan Yedi Meşaleciler, sanat, sanat içindir anlayışını savunmuş, şiirlerinde sembol ve tasvirler kullanmışlardır. Şiirde sade bir dile karşı çıkarlar. Bu dönemin öncüleri arasında Yaşar Nabi Nayır ve Ziya Osman Saba yer alır.

Saf Şiir Dönemi

Bu dönem, sembolizm etkisinde şekillenmiştir. Şiirde konu arka plandadır ve ses güzelliğine önem verilmiştir. Anlamdan çok duygulara, hislere yoğunlaşılmış; adından da anlaşılabileceği gibi saf şiire yönelim olmuştur. Yahya Kemal ve Ahmet Haşim dönemin öncü isimleri arasında yer alır.

Toplumcu Gerçekçiler

1923 ve 1960 yılları arasını kapsayan bu dönemde şiirde o güne dek işlenmemiş konular ele alınmıştır. İşçi, emekçi ve köylü sınıfının ezildiği düşüncesinden hareket eden bir akımdır. Toplumcu gerçekçi şairler toplumun gerçeklerini yansıtmayı hedefler. Nazım Hikmet, Salah Birsel, Abidin Dino, Rıfat Ilgaz bu dönemin öne çıkan edebiyatçıları arasındadır. (3)

Garip Akımı (Birinci Yeni)

Garip Akımı şairleri, kafiyeye, vezne karşıdır. Orhan Veli, Melih Cevdet ve Oktay Rifat’ın öncüsü olduğu akımda, günlük konuşma dilinde; gündelik sorunlara ve sıradan insanlara yer verilmiştir.  

İkinci Yeni Akımı

Edip Cansever, İlhan Berk, Cemal Süreya, Turgut Uyar ve Ece Ayhan’ın temsilcileri arasında yer aldığı İkinci Yeni Akımı, Garip akımının aksine halk şiirine uzak, kapalı anlamlar içeren bir akımdır. (4)

Kaynaklar:

https://acikerisim.firat.edu.tr  

https://acikerisim.bartin.edu.tr  

https://acikders.ankara.edu.tr  

http://nek.istanbul.edu.tr  

 

Benzer İçerikler