Satranç Nedir? Nasıl Oynanır?

İçindekiler

Satranç Nasıl Oynanır?

Beyaz taşların sahibi olan oyuncunun ilk hamleyi yapmasıyla satranç oyunu başlar. Satranç oynanırken herhangi bir süre kısıtlaması bulunmaz. Rakip oyuncunun ilerlemesiyle oyun bir oyuncu mat olana kadar sürer. Oyunun nihai amacı, rakip oyuncunun şahını mat edebilmektedir. Satranç oyununda belli başlı kısa mat kuralları vardır. Kısa mat kuralları, karşı oyuncunun hamleleri sonucunda gerçekleşir. Satranç 16 hamle kuralı ise 64 kareden oluşan satranç tahtası üzerinde maksimum 16 hamle yaparak şahı mat etmekten geçer. Çoban matı ve benzeri hızlı mat örnekleri bu 16 hamle kuralı içerisinde yer alır.

Satranç Taşlarının Özellikleri Nelerdir?

Satranç oynanırken kuralların oluşmasını ve oyunun belirli bir düzende ilerlemesini sağlayan belli başlı kurallar vardır. Oyunun kurallarını oluşturan satranç taşları ve özellikleri ise şu şekildedir (2,3);

• Şah: Satranç oyunundaki en önemli taştır. Beyaz ve siyah taş grubunda birer tane olmak üzere toplamda iki adet şah bulunur. Oyunun ana amacı, rakip oyuncuda bulunan şahın mat edilmesidir. Aynı zamanda satranç içerisindeki en zayıf taşlardan birini oluşturan şah, aşağı – yukarı, sağa – sola ve çapraz olmak üzere her yöne sadece bir kez gidebilme hakkına sahiptir (3). Şah, rakip oyuncunun şahını tehdit edemez. Dolayısıyla “şah çekmek” hamlesini sadece rakip oyuncunun diğer taşları yapabilmektedir.

• Vezir: En güçlü taş olarak bilinen vezir, şahın koruma görevini üstlenir. Oyun esnasında vezirin kaybedilmesi, oyunun gidişatını büyük oranda etkiler. Vezirini kaybeden oyuncu için oyun gerilemeye başlar. Herhangi bir yöne kareleri atlayarak gidebilme potansiyeline sahiptir. Yalnızca hiçbir taşın üzerinden geçemez.

• Kale: Satranç tahtası üzerinde her iki köşe noktada yer alan kaleler, her iki oyuncuda da toplamda ikişer adet bulunur. Kaleler ileriye ve geriye yanlara doğru uzun hamleler ile gidebilme potansiyeline sahiptir. Söz konusu oyuncuların kaleleri birbirleriyle eş zamanlı hareket ettiğinde güçlülük oranı artar.

• Fil: Satrançta her iki oyuncunun ikişer adet fili bulunur. Fillerin tahta üzerindeki hareket hamlesi, çapraz olarak gerçekleşir (3). Çapraz oynanan filler uzun hamleler yapabilir.

• At: Her iki oyuncunun da satranç tahtası üzerinde iki adet atı bulunur. Atlar diğer taşlara göre farklı hareket eder. Atın hamlesi “L” harfi çizerek gerçekleşir. Her iki yönde de L harfi çizerek ilerleyen atlar, diğer taşların üzerinden geçebilme özelliğine sahiptir (3).

• Piyon: Her oyuncunun toplamda 8 adet piyonu vardır. Piyonlar satranç tahtası üzerinde baştan ikinci sırayı doldurur. İlk hamle itibariyle iki kare ya da bir kare oynayabilir. Ancak ilk hamleden sonra yalnızca bir kare ilerleyebilir. Aynı zamanda piyonlar, rakip oyuncunun taşlarını çapraz olarak yiyebilme özelliğine sahiptir. Piyonun önünde taş var ise piyon hareket edemez (3). Piyonlar rakip oyuncunun şahının bulunduğu hizaya ulaşırsa satrançtaki herhangi bir taşın yerine geçebilme özelliğine sahip olur.

Satranç oynanırken önemli olan karşıdaki oyuncunun hamlelerine göre bir strateji belirlemektir. Beyaz oyuncular genellikle ilk hamleye başladıkları için oyunun gidişatına büyük oranda karar verirler. Analitik düşünme kabiliyetini geliştirmek isteyen herkes satranç oynayabilir.

Kaynaklar:

https://acikbilim.yok.gov.tr

https://acikerisim.erbakan.edu.tr

https://www.rehberlikservisim.com