Pisagor Kimdir?

İçindekiler

Pisagor’un Hayatı

Pisagor’un hayatı ve çalışmalarıyla ilgili bilinenlerin çok azı yazılı belgelere dayanır. Yaşamına ilişkin ilk yazılı belgeler M.Ö. dördüncü yüzyıla yani ölümünden yaklaşık 150 yıl sonrasına tarihlenir.

Pisagor (Pythagoras), M.Ö. 570 civarında Yunanistan’ın Sisam (Samos) adasında dünyaya geldi. Genç yaşta felsefeyle ilgilenmeye başladı. Eğitiminin bir parçası olarak, yaklaşık 20 yaşındayken Milet adasındaki Thales ve Anaximander’in yanına gitti (1). Aldığı tavsiyeler üzerine Mısır’a seyahat etti. M.Ö. 550’lerdeki Perslerin Mısır’ı işgali sonucu tutsak alındı. Bu süre boyunca Babil’de tutuldu.

Babil’den ayrılınca Samos’a döndü ve M.Ö 532’a kadar burada yaşamaya devam etti. Daha sonra tiran Polykrates’in yönetiminden hoşlanmadığı için Güney İtalya’daki Kroton’a göç etti. Burada felsefî, dinî, siyasî içeriklere sahip olan bir akademi kurdu. “Pisagorcular” da denilen akademi mensupları edindikleri bilgileri sır olarak saklamaya karar verdi.

Pisagorcular basit gıdalarla beslenme, azla yetinme, ustaya itaat gibi sıkı disiplin kurallarını benimsediler. Bunun sonucu olarak Pisagor ve öğrencileri zaman içinde halk tarafından tehlikeli görüldü. Çeşitli tahriklerle kalabalık bir topluluk Pisagorcular’a saldırdı ve akademiyi ateşe verdi. Bazı kaynaklara göre Pisagor bu saldırıda yani M.Ö. 490 yılında öldü. Bununla birlikte Metapontion’a kaçtığını ve M.Ö. 500 yılında öldüğünü bildiren kaynaklar da var (2).

Pisagor’un Eserleri

Sayıların babası lakabına sahip olan Pisagor, günümüzde daha çok matematik ve geometri alanındaki çalışmalarıyla tanınır. Pisagor matematik konularını dört bilim dalına ayırır:

Soyut sayı bilimi: Aritmetik

Uygulamalı sayı bilimi: Müzik

Sessizlik halindeki büyüklükler bilimi: Geometri

Hareket halindeki büyüklükler bilimi: Astronomi

Pisagor matematiğe çok önem verdi ve bu konuda çeşitli çalışmalar yaptı. Sayıları varlığın özü olarak gördü ve farklı anlamlar yükledi. Aileyi 3, adaleti 4, evliliği 5 sayısıyla ifade etti.

Pisagor eserleri daha çok geometri alanındadır. Kendi adıyla bilinen dik üçgenlerle ilgili teoremi en meşhur çalışmaları arasındadır. Üçgenin iç açıları toplamının 180° olduğunu da yine Pisagor kanıtladı.

Pisagor hakkında bilgiler onun astronomi, tıp ve müzik alanında çalışmalar yaptığını gösterir. Yaşadığı dönemde genel kabul gören astronomi teorisinin aksine dünyanın, gezegenlerin, yıldızların şeklinin küre olduğunu ve hepsinin dairesel yörüngelerde hareket ettiğini savundu.

Pisagor’un tıp alanındaki görüşleri evrendeki zıt olguların birbiriyle uyumunu esas alır. İnsan bedeninde yaş-kuru, sıcak-soğuk, acı-tatlı gibi zıtlıklar ne kadar dengeliyse kişi o kadar sağlıklıdır.

Ünlü matematikçi Pisagor her şeyi olduğu gibi müziği de sayılarla açıklayabileceğini düşündü. Pisagor müzik ve matematik arasındaki bağlantıyı demirciler çarşısında keşfetti. Demircilerin çekiçleri arasındaki ses farkı dikkatini çekti. Daha sonra bunun çekiçlerin ağırlık ve büyüklük farkından kaynaklandığını anladı. Bu tecrübesine dayanarak bir sayı dizisi oluşturdu ve müzik skalasının temellerini attı.

Kaynaklar:

https://www.britannica.com/biography/Pythagoras (1)

https://islamansiklopedisi.org.tr/pisagor (2)