Çocukların ders çalışma konusunda isteksiz davranması, çok sayıda ailenin yaşadığı ortak problemler arasında bulunuyor. Hangi yaş grubundan olursa olsun pek çok çocuk, derslere ilgisiz davranabiliyor ve çalışma motivasyonu bulmakta zorlanıyor.
Uzmanlara göre çocuklarda ders çalışma isteksizliği, birçok farklı sebepten kaynaklanabiliyor. Peki ders çalışmayan çocuğa nasıl davranmalı ve motivasyon için neler yapmalı? Siz de “çocuğum ders çalışmıyor” diyen ebevenylerdenseniz, aşağıdaki bilgilerden yararlanabilirsiniz.
İçindekiler
Ders Çalışmak İstemeyen Çocuğa Nasıl Davranmalı?
Sorunun Kaynağını Tespit Etmeye Çalışın
İlk olarak çocuğunuza neden ders çalışmak istemediğini açık bir dille sorun. Çocuğunuz, isteksizliğini açıklamak istemiyorsa okula adaptasyon konusunda sorun yaşayıp yaşamadığını öğrenmeye çalışın. Küçük yaşlardaki çocuklarda ders çalışma isteksizliğinin temel sebeplerinden biri okulda akran zorbalığına uğramaları ve bu sebeple de okulu sevememeleri olarak kabul ediliyor. Çocuğunuzun arkadaşlarıyla ilişkisi hakkında mutlaka bilgi edinin. Başarısızlık korkusu da çocukların ders çalışma konusunda isteksiz davranmasına yol açabiliyor. Çocuğunuzun öz güven sorunu yaşayıp yaşamadığını mutlaka anlamaya çalışın.
Motivasyon Kartını Devreye Sokun
Hepimizin bildiği gibi ders çalışmak, asıl ödülü yetişkinlik döneminde elde edilebilecek uzun vadeli bir yatırımdır. Ancak takdir edersiniz ki biz yetişkinler bile, yıllar sonra kazanabileceğimiz bir ödül için bugünden ter döküp canımızı sıkmaktan pek hoşlanmayız. Yakın zamanda ucunda herhangi bir haz nesnesi görünmeyen böyle bir eylemle ilgili çocukları motive etmek ise haliyle çok daha zor olabilmektedir.
Ancak çocuğunuzun harekete geçmek için ihtiyacı olan şey aslında tam da bu motivasyondur. Herhangi bir duygu, düşünce, istek, dürtü ya da bazı değerler çocuk için motivasyon kaynağı haline gelebilir. Çocuğunuz için ders çalışma planı hazırlarken onun yapmaktan keyif aldığı aktivitelere de vakit ayırabilirsiniz. Örneğin çocuğa ders çalışmayı sevdirecek şeyler, çalışma bittikten sonra birlikte izlenecek bir film ya da dışarıda yapılacak bir etkinlik olabilir.
Çocuğu ders çalışmaya motive etmenin diğer bir yolu da onunla konuşmaktan geçer. Bugüne ya da yarına yönelik güzel hayallerden bahsedebilir, bu hayallere giden yolun biraz da çalışmaktan geçtiğini vurgulayabilirsiniz. Ancak bunu yaparken onunla aynı dilde konuşmaya, onu hiçbir biçimde zorlamamaya, onu mutlaka dinlemeye ve onun fikirlerini de almaya özen gösterin.
Çalışmak için İdeal Ortamı Hazırlayın
Eldeki fiziksel ve çevresel koşullar çerçevesinde çocuğunuz için en uygun çalışma ortamını birlikte hazırlayın. Çalışmak için küçük de olsa özel ve çocuğu çalışmaya teşvik edecek bir ortamı oluşturmak verimli çalışmanın da kapılarını açacaktır.
Güzelce havalandırılmış, içinde çocuğun çalışma esnasında ihtiyaç duyabileceği su ve atıştırmalıkların olduğu, sessiz, aydınlık, konforlu ve huzurlu bir ortam ideal olacaktır. Bu noktada ortamın dikkat dağıtıcı uyaranlardan bütünüyle temizlenmiş olması önemlidir. Cep telefonu ve tablet bu listede başı çeker. Çocuğun ders çalışma isteğini telefonun ya da tabletin cazibesine kaptırmamak için ona uyaranlardan arındırılmış bir ortam sunmak, atılması gereken çok önemli bir adımdır.
Bırakın, Başarı Duygusunu Tatsın
“Oğluma/kızıma ders çalışmayı nasıl sevdirebilirim?” sorusu için verebileceğimiz altın öğütlerin sonuncusu başarı duygusunda gizlidir. Çocuğunuz başarı hissini tanımalı ve ona ulaşmak için çaba harcamaktan geri durmamalı. En önemlisi de başarıyla ders çalışmak arasında mevcut olan doğrudan bağın farkına varmalı.
Unutmayın; çocuğu ders çalışmaktan uzaklaştırabilecek en tehlikeli durumların başında başaracağına dair umudunu yitirmesi gelir. Bu nedenle çocuğunuzun yapmakta zorlandığı ders ve konularda ısrarcı olmamakla, daha ziyade başarabildiği dersleri öne çıkarmakla işe başlayın. Her başardığında ulaşacağı hazzı tekrar tekrar yaşamasını sağlayın. Göreceksiniz; zamanla hem başaramadıklarını başarabiliyor olacak hem de ders çalışmak onu başarmanın o eşsiz hazzına taşıyan önemli bir araç haline gelecek.
Ergenlerde Ders Çalışma İsteksizliği
Yukarıdaki çözümler, ergenlik öncesi dönem için faydalı olsa da ergende ders çalışmama problemi için yararlı olmayabilir. Ergenlik çağındaki çocuğunuz ders çalışmıyorsa, bu sorun yüksek ihtimalle ergenlik döneminin verdiği inişli çıkışlı psikolojiden kaynaklanıyor olabilir. Peki ders çalışmak istemeyen ergene nasıl davranmalı?
• Ergenlik dönemindeki çocuklara eleştirel yaklaşmanız ve “motive edici” olduğunu düşündüğünüz ağır cümleler sarf etmeniz, problemin daha da büyümesine yol açabilir. Bu çağdaki çocuklarla mutlaka ortak zemin bulmanız ve sağlıklı bir iletişim kurmanız gerekiyor.
• Bu çağdaki çocukların dikkatini dağıtan unsurların başında eğlence ihtiyacı, arkadaşlarına kendisini ispatlama kaygısı ve romantik duygular geliyor. Çocuğunuza ders çalışma saatleri dışında özgürce eğlenebileceği zamanlar tanıyarak ve mahremiyetine saygı göstererek ders çalışma motivasyonunu yükseltebilirsiniz.
• Ergenlik dönemindeki çocukların psikolojilerinin hassas olduğunu asla göz ardı etmemelisiniz. Çocuğunuza ders konusunda ısrarcı davranmanız, ciddi sorunlara yol açabilir ve iyice isteksiz hâle getirebilir. Bunun yerine çocuğunuzu ders çalışarak istediklerine ulaşabileceği konusunda motive etmeyi deneyebilirsiniz.
• Motive edici cümleleri doğrudan söylemek, beklediğiniz etkiyi oluşturmayabiliyor. Ergenlik çağındaki çocuklar, kendilerine “akıl verilmesi”nden hoşlanmayabilir ve uzun uzadıya konuşmaları olumsuz bir durum olarak algılayabilirler. Bu sebeple çocuğunuzu rol modeli olarak belirleyeceği kişilerle tanıştırabilir, başarı temalı filmler izletebilir ve çocuğunuzun vermek istediğiniz mesajı dolaylı şekilde almasını sağlayabilirsiniz.
Ders çalışmak istememe sorununun ardındaki sebepleri tespit etmek, sizi çözüme yaklaştırabilir. Dilerseniz bu konuda çocuk gelişimi ve ergen psikolojisi hakkında uzman kişilerin desteğini alarak, çocuğunuzun eğitim hayatına ve başarısına katkıda bulunabilirsiniz.
