Kişinin benlik saygısına sahip olması motivasyonu, zihinsel sağlığı ve genel yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir. Özellikle çok düşük benlik saygısına sahip olmak yaşamın çeşitli alanlarında sorun yaratabilir. Bu yazımızda benlik saygısı, benlik duygusu, benlik imajı ve öz benlik kavramları ile benlik saygısı yüksek insanların kişisel özelliklerinden bahsedeceğiz. Haydi gelin, benlik saygısının ne anlama geldiğine birlikte bakalım.
İçindekiler
Benlik Saygısı Nedir?
Psikoloji biliminde benlik saygısı bireyin öznel kişisel değerini ya da değer duygusunu tanımlamak için kullanılan bir kalıptır. Daha basit bir anlatımla benlik saygısı koşullar ne olursa olsun, kendinizi ne kadar takdir ettiğiniz ve/veya ne kadar sevdiğiniz anlamına gelir. Benlik saygısını etkileyen başlıca faktörler şunlardır:
- Özgüvenli olmak
- Güvenlik hissi duymak
- Kimlik duygusunun gelişmiş olması
- Aidiyet duygusuna sahip olmak
- Yeterlilik duygusuna sahip olmak
Öz Benlik Nedir?
Psikoterapistlere göre öz benlik ya da çekirdek benlik, sizin gerçek kimliğiniz ya da en otantik benliğinizdir. Bir başka deyişle iç bilgeliğiniz, içinizdeki besleyici benlik ya da iç sesinizdir. Öz benliğinizle bağlantı kurmak her zaman karmaşık bir süreç olmak zorunda değildir. Bu devamlı olarak gelişen ve yinelenen bir süreçtir (1).
Benlik İmajı Nedir?
Benlik imajı terimi onu oluşturan kelimelerden de anlayabileceğiniz gibi özellikle aynaya baktığınızda gördüğünüz şeyle ilgilidir. Fakat benlik imajı kavramını bu kadar yüzeysel olarak tanımlamak doğru olmaz. Benlik imajı, kendinizi hem dahili hem de harici olarak küresel düzeyde nasıl gördüğünüzü ifade eden bir tanımlamadır. Bir başka deyişle kişinin kendisi hakkında sahip olduğu fikir, anlayış ve zihinsel imaj olarak da tanımlanabilir (2).
Benlik Duygusu Nedir?
Benlik imajı ve benlik duygusu birbirleri ile yakın ilişki içinde olan kavramlardır. Bununla birlikte tam olarak aynı anlama gelmezler. Benlik duygusu benlik imajından daha kapsamlı bir tanımlamadır. Kendinizi nasıl gördüğünüzü kendiniz hakkında nasıl düşündüğünüzü ve kendiniz hakkında ne hissettiğinizi içerir. Benlik imajı benlik duygusunu oluşturan bileşenlerden sadece bir tanesidir.
Benlik Saygısı Yüksek Olan Bireylerin Özellikleri
Benlik saygınızın yüksek olması kişisel gelişiminizde ve hayatınızın her alanında bir değişim sağlayabilir. Benlik saygısı yüksek bireylerin başlıca ortak özellikleri şunlardır:
- Kendilerine inanırlar. Benlik saygısı yüksek bireyler kendi yeteneklerine güvenirler.
- Hangi konularda iyi olduklarının bilincindedirler ve gerektiğinde kendilerini geliştirebileceklerinden emindirler. Seçtikleri alanda çoğu kez hırslı olurlar ve devamlı olarak gelişirken aynı zamanda başarı için çabalarlar. Bütün bunların sonucunda doğal olarak kariyerlerinde istedikleri başarıyı yakalarlar.
- Kim oldukları hakkında başkalarının onayına ihtiyaç duymazlar.
- İstekleri ya da ihtiyaçları olan şeyler hakkında net bir fikir sahibidirler. Kendi isteklerini çevrelerine iletmekte başarılıdırlar. Kendilerini sevilmeye ve onaylanmaya layık hissederler. Kendi yaptıklarını her zaman onaylarlar. Başkalarını koşulsuz olarak sevme yeteneğine de sahiptirler. Hayatlarının ve aldıkları kararların sorumluluğunu kabul ederler. Kendileri için gerçekten neyin önemli olduğunun bilincindedirler.
- Etkin iletişim becerileri vardır. Daima iyi iletişim becerilerine sahip oldukları için tavsiye almaya ve değişime açıktırlar. Ayrıca yeni fikirlere açık olmalarını kolaylaştıran iyi bir dinleyici olma özelliğine de sahiptirler.
- Başarı odaklıdırlar. Bu nedenle diğer insanlardan daha esnektirler ve başarı için yürümek zorunda oldukları yol boyunca gerek hayal kırıklıklarının, gerekse çeşitli zorlukların üstesinden daha kolay gelirler.
- Değişikliklere açıktırlar. Konfor alanlarından çıkmak onlar için rahatsız edici değildir.
- Karşılaşabilecekleri zorluklara karşı kendilerini daha dirençli hale getirebilmek için yeni beceriler edinmekten de mutlu olurlar.
- Sağlıklı ilişkiler kurabilirler. İyi iletişim becerileri ve başarılı olma hevesleriyle yüksek benlik saygısına sahip bireyler, kendi güvenlerinin sarsılmasına izin vermeden yapıcı eleştirileri kolayca kabul ederek, sağlıklı ilişkiler kurabilirler. Kendilerine güvendikleri için başkalarıyla rekabet etmek zorunda hissetmezler.
- Hedeflerini belirledikten sonra ona ulaşmak için kararlı hareket ederler. Çoğu kez hedeflerini belirledikten sonra bunu gerçekleştirebilmek için planlama konusunda çok dikkatlidirler. Bir amaç ve yön duygusuna sahiptirler. Bu nedenle de her zaman güvenle ilerlerler.
- Benlik saygısı yüksek kişiler kendilerine gülebilme yeteneğine sahiptirler. Yaşamda herkesin aptalca şeyler yapabileceğinin farkındadırlar. Bu konuda endişelenmezler.
- Uzun uzun pişman olmak ve vakit kaybetmek yerine, sadece gülüp geçmeyi bilirler.
- Gülmenin en iyi terapi olduğunun bilincindedirler. Hayatı severler ve hayatlarının yönü hakkında her zaman olumlu düşünürler.
- Kendileriyle fiziksel, duygusal, zihinsel ve ruhsal olarak ilgilenirler. Egzersiz yaparak ve iyi beslenerek fiziksel bakımdan kendilerine iyi bakarlar. Olumsuz duyguların zihinlerinde ve ruhlarında yer etmesine izin vermezler. Zihinsel olarak daima yeni şeyler öğrenmeye açıktırlar. Dua ederek ve/veya meditasyon yaparak kendilerini ruhsal olarak geliştirirler.
Düşük benlik saygısı anksiyete ve/veya depresyon da dahil olmak üzere ruh sağlığı bozukluklarına neden olabilir ya da bunların bir belirtisi olabilir. Benlik saygısı, çocukların zihinsel gelişimi için son derece önemli olduğundan, çocuğunuzu diğer pek çok alanda olduğu gibi benlik saygısı konusunda da dikkatle gözlemlemeli ve daima desteklemelisiniz.
Kaynaklar:
Benzer İçerikler
