Türk edebiyatında mizah ve hiciv denildiğinde, Aziz Nesin akla gelir. Usta kalem Aziz Nesin, edebiyat hayatı boyunca yazdığı öykü, şiir ve tiyatro çalışmalarıyla hem edebiyat severlere hem de pek çok yazar adayına ilham olmuş bir sanatçıdır. Sen de Aziz Nesin’in hayatı ve eserleri hakkında bilgi edinmek istersen detayları yazımızdan öğrenebilirsin.
İçindekiler
Aziz Nesin Kimdir?
Aziz Nesin, İstanbul’da 1915 yılında dünyaya gelmiştir. Babası geçimini bahçıvanlık yaparak sağlayan Abdülaziz Bey’dir. Küçük Aziz’in çocukluğu işgal altındaki İstanbul’da geçmiştir. Belki de bu yüzden olsa gerek, yaşı ilerledikçe askerliğe ilgili duymuş ve önce Kuleli Askeri Lisesine, daha sonra da Ankara Harp Okuluna giderek teğmen olmuştur.
Askerlik, Aziz Nesin’in hayatında önemli bir yer almıştır. II. Dünya Savaşı’nın yaşandığı yıllarda orduda görev almış, ancak Erzurum’da yaşanan bir bomba kazasında yaralanmıştır. Yazmaya orduda görev yaparken takma isimler kullanarak başlamıştır. Bir süre sonra isminin ortaya çıkması üzerine, yazıları askeri istihbarat tarafından incelenmeye başlanmıştır. Son olarak askeri erzakları köylülere dağıtması üzerine, görev ve yetkisini kötüye kullandığı gerekçesiyle askerlik görevinden uzaklaştırılmıştır.
Askerlik görevinin sona ermesiyle birlikte bir süre çeşitli işler yaptıktan sonra, 1945 yılında Yedigün dergisine girerek yazarlık ve redaktörlük yapmıştır. Aynı dönemde oyun ve köşe yazarlığı çalışmalarına da hız vermiştir.
Aziz ilk büyük çıkışını Sabahattin Ali ile birlikte çıkardıkları mizah gazetesi Marko Paşa ile yapmıştır. Bu dönemde kitapları da birbiri ardına yayınlanmaya başlamıştır.
Aziz Nesin Eserleri
Aziz Nesin hayatı boyunca çok sayıda öykü, deneme, şiir, roman ve oyun yazmıştır. Aziz Nesin kitaplarındaki konuları hayattan ve toplumsal meselelerden alır. Mizahi tarzını hicivle birleştirerek eserler üreten Nesin’in kitaplarından bazılarını senin için derledik.
Bir Sürgünün Anıları
Aziz Nesin’in ilk yazdığı kitap olma özelliği taşıyan Bir Sürgünün Anıları, adından da anlaşılacağı gibi anı türündedir. 1957 yılında yayınlanan eserde bir süre cezaevinde kaldıktan sonra Bursa’ya sürgüne gönderilen Nesin, bu dönemde yaşadığı zorlukları anlatır.
Gol Kralı
1957 yapımı olan Gol Kralı isimli romanda, sevdiği kız uğruna futbolcu olan Sait Sarıoğlu’nun hikayesi anlatılır. Sait’in başından geçen hem zorlu hem de komik olaylar, 1980 yılında beyazperdeye de aktarılmış ve başroldeki karaktere Kemal Sunal hayat vermiştir.
Fil Hamdi
1959 yılında yayınlanan kitap ismini, içindeki “Fil Hamdi Nasıl Yakalandı?” isimli öyküden almaktadır. Daha sonra tiyatro oyunu haline de getirilen “Fil Hamdi Nasıl Yakalandı?” isimli öyküde, bir dolandırıcının hikayesi anlatılır. Öyküdeki dolandırıcı karakteri, gerçek hayattan esinlenerek yazılmıştır. Kitaptaki diğer öykülerden bazıları şunlardır: Düdüklü Tencere Fabrikası, Mucize Aynalar, Plajda Bir Adam Boğuldu, Sınır Üstündeki Ev, Amatör Ruhlu Bir Polis. Kitap sadece ülkemizde değil, dünyada da ilgi uyandırmış ve İtalya’da düzenlenen uluslararası mizah yarışmasından Altın Palmiye ödülünü alarak geri dönmüştür.
Kazan Töreni
Kazan Töreni, her biri sosyal hiciv niteliği taşıyan 24 öyküden oluşur. Bu öykülerde toplum ve bürokrasi içerisinde yaşanan düzensizlikler, adaletsizlik ve çarpık sistem eleştirilir. Bu eser de, Fil Hamdi gibi, Aziz Nesin’e İtalya’da Altın Palmiye ödülü kazandırmıştır. İçerisindeki öykülerden bazılarının isimleri şöyledir: Kazan Töreni, Dolmuşum Kapısı, Muhasebeci, Durup Bakan Adam, Bizim Sokağın Feneri, Zamanın Değeri.
Ah Biz Eşekler
Toplumsal olayları hicvettiği öykülerinin bir derlemesi olan Ah Biz Eşekler, 1960 yılında yayınlanmıştır. İçerisinde toplamda 20 tane öyküyü barındırır. Kitaba ismini veren öykü konusunu, Kastamonu’da yaşanan bir hikayeden alır. Diğer öykülerinden bazıları ise, Garba Açılan Pencere, Mutlu Kedi, Allah Kabul Etsin, Neden Bu Hale Düştük, Kimliksiz Adam, Fareler Birbirlerini Yer ve Su Dökme Yarışı olarak sıralanabilir.
Zübük
1961 yılında yazılan Zübük, yazarın politik hicivlerinden bir tanesidir. Belediye başkanı seçilmek için halkı kandırarak yalandan vaatler veren Zübükzade İbrahaam’ın hikayesi anlatılır. Halkı öyle ikna eder ki, daha sonra milletvekili bile seçilir. Ancak zamanla verdiği sözleri yerine getiremediği anlaşılacaktır. Aziz Nesin’in Zübük isimli romanı, sinemaya da uyarlanmış ve başrolde Kemal Sunal yer almıştır.
Biz Adam Olmayız
Aziz Nesin’in toplumsal sorunlardan yola çıkarak yazdığı bir başka öykü kitabı Biz Adam Olmayız, 1962 yılında yayınlanmıştır. Kitapta toplamda 9 adet öykü yer alır. Kitap, yayınlandığı günden bu yana yeni baskılarıyla okurları ile buluşmaya devam etmiş ve Nesin’in en sevilen kitaplarından biri olmuştur. Kitaptaki öykülerden bazıları; Beş Kollu Avize, Bir Sarhoş Meyhanenin Aynasını Kırdı, Harika Çocuk, İstanbul’dan Bir Kız Kaçtı ve Sihirbaz Maliyeciler’dir.
Şimdiki Çocuklar Harika
Yazarın 1967 yılında yazdığı bu romanında iki çocuğun birbirlerine yazdıkları mektuplar ele alınır. Ahmet ve Zeynep isimli çocuklar, başlarından geçen olayları bu mektuplar aracılığıyla birbirlerine anlatır. Şimdiki Çocuklar Harika, özellikle çocukların bakış açısından dünyayı, ailelerini ve okulu nasıl gördüklerini anlatması bakımından önemli bir kitaptır.
Hayvan Deyip De Geçme
1973 yılında yayınlanan kitapta, Nesin’in hayvanlarla ilgili yazdığı kısa öyküleri bulunur. Kitapta her biri bir ya da ikişer sayfadan oluşan 155 öykü yer alır. Nesin, bu kitabında hayvan sevgisinin önemini anlatmaya çalışmıştır.
Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz
Hem sinemaya hem de tiyatroya uyarlanan bu roman, Aziz Nesin’in en çok bilinen eserlerindendir. Romanda cezaevine giren Yaşar Yaşamaz isimli kişinin, orada tanıştığı arkadaşlarına başından geçenleri anlatmasına şahit oluruz. Nüfus kayıtlarına göre ölü olarak görünen Yaşar Yaşamaz, bir türlü yaşadığını ispatlayıp nüfus kağıdı çıkaramamıştır. 1977 yılında yayınlanan ve 21 bölümden oluşan roman, Madaralı Roman Ödülü’nün de sahibi olmuştur.
Gördüğün gibi Aziz Nesin’in daha pek çok öykü, roman, şiir ve anı kitabı var. Sen de Aziz Nesin eserlerinden birini seçip okuyarak yazarı daha yakından tanıma fırsatı elde edebilirsin.