Her bireyin içinde yaşadığı topluma karşı bazı sorumlulukları vardır. Bu sorumluluklar yetişkin olduklarında yerine getirmeleri için bireylere küçük yaşlardan itibaren öğretilmeye başlanır. Ülkenin ekonomik olarak kalkınmasına katkı sağlamak da bu sorumluluklardan biridir. Bilinçli üretici ve bilinçli tüketici olmak da bu katkıyı sağlamanın en önemli gerekliliklerindendir. Devlet, üretim ve tüketim konularında bireysel ve toplumsal bilinç oluşturmak için eğitim kurumları başta olmak üzere birçok kurum ve kuruluşu aracılığıyla çeşitli çalışmalar yapmaktadır. Bu çalışmalardan biri de ilköğretim kurumları müfredatına “Yerli Malı Haftası” olarak bilinen “Tutum Yatırım ve Türk Malları Haftası”nın eklenmesidir. Bu haftanın ne zaman ve neden kutlandığını, kutlamalar çerçevesinde geçmişte ve günümüzde neler yapıldığını öğrenmek için yazımızın devamını okuyabilirsiniz.
İçindekiler
Türkiye Cumhuriyeti’nde Yerli Malı Haftasının Geçmişi ve Kutlanma Zamanı
Ülkemiz yerli malı haftasıyla 1930 yılında tanışmıştır. 1929 Dünya Ekonomik Krizi’nin sebep olduğu olumsuzlukların asgari düzeye indirilmesini sağlamak amacıyla, birçok Avrupa devletiyle eş zamanlı olarak böyle bir uygulamaya karar verilmiştir (1). Milli ekonomi ve bilinçli tüketim konularında çalışmalar yapan Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti’nin kuruluş tarihi olan 12 Aralık başlangıç alınarak, 1930 yılından itibaren her yılın 12-18 Aralık tarihleri arası “Tasarruf ve Yerli Malı Haftası” olarak kutlanmıştır (2). Ekonomik krizin etkisinin geçmesiyle Avrupa devletleri bu uygulamadan vazgeçmiş, fakat ülkemiz uygulamaya devam etmiştir (1).
Günümüzdeki adı Türkiye Ekonomi Kurumu olan Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti’nin kuruluş amacı; israfla mücadele ederek halkı tasarrufa teşvik etmek ve yerli malların tanıtımını yaparak kullanımını özendirmekti (3). Yerli malların kalitesinin ve çeşitlerinin artırılmasını da amaç edinen cemiyet 12-18 Aralık tarihleri arasını “Tasarruf ve Yerli Malı Haftası” olarak ilan etmiştir. Kuruluş amacını gerçekleştirmek için her yıl bu hafta boyunca birçok ilimizde miting, kongre ve sergi gibi etkinlikler düzenlenmiştir. Her yıl 12-18 Aralık haftasında okullarda yarışma, piyes ve gösteriler düzenleyerek, afişler asarak öğrencilerin de bu uygulamayla amaçlananları benimsemelerine çalışmıştır (2). Cemiyetin başlattığı bu gelenek 1946 yılında resmiyete dökülmüş ve her yıl 12-18 Aralık tarihleri arasının “Yerli Malı Haftası” olarak kutlanmasına karar verilmiştir. Hafta, 1983 yılından itibaren “Tutum, Yatırım ve Türk Malları Haftası” adıyla kutlanmaktadır (4).
Yerli Malı Haftasının Anlam ve Önemi
Yerli malının ve tasarrufun teşviki, aslında 1929 Dünya Ekonomik Krizi öncesinde de ülkemizin gündemindeydi. Cumhuriyetin ilk yıllarında, sona eren savaşların olumsuz etkilerini en aza indirmek için ekonominin bir an önce rayına oturtulması gerekiyordu. Yeni kurulan devletimizin ekonomik olarak yeterli seviyeye gelmesi için yeni fikirler üretmek ve bu fikirleri uygulamaya geçirmek açısından halkımızın bilinçlendirilmesi oldukça önemliydi. Çünkü ekonomik kalkınma, bilinçlenen toplumun tüm fertlerinin devletle el ele vererek yapacağı çalışmalarla mümkündü. Devlet bu amaçla, Mustafa Kemal Paşa önderliğinde, yerli malının ve tasarrufun anlam ve önemini kavrayan, buna göre hareket eden bir millet inşa etme çalışmalarına başladı. Atatürk himayesinde, Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti’nin kurulması ve bu cemiyetin Tasarruf ve Yerli Malı Haftası gibi uygulamalarının desteklenmesi bu çalışmaların en önemlilerindendir.
“Tasarruf ve Yerli Malı Haftası” ile amaçlananların gerçekleştirilmesi ülkemizin ekonomik olarak kalkınması açısından çok önemliydi. Çünkü özellikle 1929 Buhranı’nın etkisiyle oluşan ekonomik darboğazın, ancak yerli ürünlerin ihracat fiyatının dalgalanmalara karşı korunması ve ithalatta seçici bir kota uygulanması ile aşılacağı düşünülüyordu. Bunu sağlamak için de “ithal ikamesi yaklaşımı” ile halkın tüketim tercihlerini yaparken yerli malını kullanmaya teşvik edilmesi, Türk mallarının miktarının ve kalitesinin artırılması, fiyatlarının ucuzlatılması gerekiyordu. Bu hedeflere ulaşmayı sağlayacak olan halkın hem üretim hem de tüketim konularında bilinçlendirilmesi ise yapılacak ilk işlerdendi (5). Bugünkü adıyla “Tutum, Yatırım ve Türk Malları Haftası” bu misyonu yerine getirmenin en etkili araçlarından biri oldu.
“Tasarruf ve Yerli Malı Haftası”, her yıl yapılan etkinliklerle, tasarrufun ve yerli malı kullanmanın öneminin milletimizce kavranmasını sağlarken milletimiz gözünde anlam da kazandı. Devletimiz bu haftanın, halkın gözünde daha fazla anlam ifade etmesini sağlamak için yöneticileri ve kurumlarıyla halka öncülük etti. Kamu kurumlarındaki tüm ihtiyaç kalemleri mümkün olduğunca yerli ürünlerden karşılandı. Devlet eliyle tekstilden makine sanayine, tarımdan sağlık sektörüne kadar birçok sektörde yerli üretim yapan işletmeler kuruldu. Devlet yöneticileri başta olmak üzere toplumun ileri gelenleri bizzat yerli ürünler kullanarak halka örnek oldu. Bu konuda yaşanan her türlü gelişme ve verilmek istenen mesajlar basın ve yayın organları aracılığıyla halka aktarıldı.
Günümüz Türkiye’sinde Yerli Malı Haftası
“Yerli Malı Haftası”nı anlamlı ve önemli kılan gerekçeler Cumhuriyetimizin ilk yıllarında ne kadar önemli ise şimdi de o kadar önemlidir. Çünkü gelişmiş devletlere bakıldığında, hemen hemen hepsinin sanayileşmesini tamamlamış, teknolojik olarak ilerlemiş ve onlarca ürününü dünya geneline ihraç etmeyi başarmış oldukları görülür. Bu da yerli ürünleri tercih etmek kadar tercih edilecek ürünler üretebilmenin ve satabilmenin ne kadar önemli olduğunu da gösterir. Özellikle küreselleşen günümüz dünyasında bu husus çok daha önem kazanmıştır. Çünkü iletişim yöntemlerinin ve teknolojinin gelişmesi yeni fırsat kapıları açmış, bunu değerlendiren ülkeler çok daha hızlı kalkınma sürecine girmiştir. E-ticaret kanalları vasıtasıyla üretilen bir ürünü, geçmiş yıllara göre çok daha fazla kişiye daha kolay pazarlayıp satabilmek mümkündür. Bu fırsatları değerlendirebilmek adına mümkün olduğunca çok sayıda, çeşitli, nitelikli ve kaliteli yerli ürünler üretmek ve pazarlamak gerekir. Özellikle katma değeri yüksek ürünler üretmek ekonomik kalkınmanın daha yüksek bir ivmeyle gerçekleşmesini sağlayabilir.
“Yerli Malı Haftası”nda haftanın anlam ve önemini çocuklara kavratmak için günümüzde de okullarda çeşitli etkinlikler düzenlenmekte, şiir ve metinler okunmakta, konuşmalar yapılmaktadır. Yerli malı yiyecek ve içeceklerin dayanışma ve paylaşma kültürünü de yansıtacak şekilde sınıf ortamında tüketilmesi de okullarda yapılan etkinliklerden biridir. “Yerli Malı Haftası”nı günümüzde sadece ilköğretim okullarında kutlanan belirli gün ve haftalardan biri olarak görmemek gerekir. Geçmişte yapıldığı gibi tüm toplumun dikkatini çekebilecek etkinliklerle milletimizin nezdindeki anlam ve önemi korunmalıdır. Bunu yaparken de bu haftanın amacının sadece “Türk Malı” ürünleri kullanmayı değil, tüketimde tasarrufu, yeni ve tercih edilebilir ürünler üretmeyi teşvik etmek olduğunu unutmamak gerekir. Bu çalışmalarla gerçekleştirilmek istenen hedefler için de her bireyin sürekli olarak kendini geliştirmesi, teknolojik gelişmeleri takip etmesi, özgün fikirler üretmek ve bunları uygulamaya geçirmek için çabalaması gerekir.
Kaynaklar:
Sağlam, H. İ., Yaman, E. (2012) İlköğretim Öğrencilerinin Tutum, Yatırım ve Türk Malları Haftası’na İlişkin Görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2012 12 (2), s. 209 (1)
Aktaş, M. (2020). Kültürel- Ekonomik Model Çerçevesinde Milli İktisat Ve Tasarruf Cemiyeti Halkla İlişkiler Çalışmaları Üzerine Bir İnceleme. Selçuk İletişim Dergisi 2020 13 (2) s. 971-972 (2)
https://www.tek.org.tr/Kurumsal/Tarihce (3)
https://www.ismetinonu.org.tr (4)
https://ataturkansiklopedisi.gov.tr (5)
Benzer İçerikler
