Sel Nedir? Nasıl Gerçekleşir?

İçindekiler

Sel Nedir?

Sel, normalde kuru olması gereken bir araziye yoğun miktarda su taşması sonucu meydana gelen doğal afettir. (1) Dünya çapında depremden sonra en fazla can ve mal kaybına neden olan afetlerden bir tanesidir. Sel nedenleri arasında yoğun yağışlar, karların erimesi, barajların açılması veya yıkılması gibi durumlar yer alır. Sebeplere benzer şekilde afetin etkileri ve akıntı debisi de farklılık gösterir. Bu nedenle her sel afetinin yıkıcılık oranı da değişkendir.

Selin nedenleri dış etkenlere bağlı olmasının yanı sıra afetin etki boyutunda diğer coğrafi özellikler de oldukça önemlidir. Bitki örtüsü olmayan ya da geçirimsiz tabakalardan oluşan topraklarda akıntı çok daha etkili olur. Afetin olumsuz etkilerini azaltmak için bölgenin özellikleri göz önünde bulundurulmalı ve yerleşim alanları dikkatli bir şekilde seçilmelidir.

Sel Nasıl Oluşur?

Sel afeti atmosfer koşullarının neden olduğu yoğun yağış, karların hızlı bir şekilde erimesi gibi nedenlerden oluşur. Son derece tehlikeli bir durum olan afetin etkileri günler hatta haftalar boyunca devam edebilir. (2) Sel, nehir yatakları veya kırsal kesimlerde daha sık meydana gelir ve etkileri daha yıkıcı gerçekleşir. Selin nasıl oluştuğunu öğrendikten sonra “Sel nasıl önlenir?”, “Selden nasıl korunuruz?” sorularının cevaplarına birlikte bakalım.

Selden Korunma Yolları Nelerdir?

Selden korunma yolları afet öncesi, sırası ve sonrasında yapılması gerekenler olarak birbirinden farklıdır. Sel afetinin hangi koşullarda meydana gelebileceği net bir şekilde belirlendiğinde gerekli önlemleri almak da bir o kadar kolaylaşır. Sel afetine karşı alınması gereken önlemler ve atılması gereken adımlardan bazıları şunlardır:

Sel doğal afeti meteorolojik bir olay olduğundan radar sistemleri ve uydu verilerine bağlı erken uyarı sistemleri kurulmalıdır.
Bilgilendirme ve kurtarma ekipleri öncesinden hazırlıklı olmalıdır.
Yerleşim alanları bilinçli bir şekilde belirlenmeli ve altyapılar düzenli olarak denetlenmelidir.
Sel sırasında su yatağı ve çukur alanlardan anında çıkılmalıdır.
Selden kaçmak için kesinlikle suyun içerisine girilmemelidir. Ayak bileğine kadar ulaşan su insanları, diz seviyesindeki su ise otomobilleri dahi sürükleyebilir.
Sel sonrasında yetkili birimlerin bildirileri dikkate alınmalıdır.
Elektrikli aletlerin kullanımı oldukça tehlikelidir. Pille çalışan fenerler kullanılabilir. (3)

Doğal afetler için önlem almak, can ve mal kaybının önüne geçmeye yardımcı olur. Sen de sel felaketinin neden meydana geldiğini ve hangi önlemlerin alınabileceğini öğrenerek, doğal afetler karşısında neler yapılabileceği hakkında fikir edinebilirsin.

Kaynaklar:

https://www.nssl.noaa.gov/education

https://scijinks.gov/flood/

https://www.afad.gov.tr/afadem/sel