Bir Daha Göremeyeceğimiz Nesli Tükenen 15 Hayvan

İçindekiler

Hayvanların Nesli Neden Tükenmekte?

Hayvanlar, nesillerini sürdürebilmek için uygun yaşam alanlarına, besin kaynaklarına ve uygun iklim koşullarına ihtiyaç duyarlar. İnsanların doğal kaynakları aşırı kullanması, ormanları yok etmesi, toprakları kirletmesi ve iklim değişikliği gibi nedenler hayvanların yaşam alanlarını daraltmakta ve besin kaynaklarını da azaltmaktadır. Nesli tükenen hayvanlar ve nedenlerine bakıldığında avlanma, yasa dışı ticaret, hayvanların doğal düşmanları gibi faktörler karşımıza çıkmaktadır. Bu nedenlerle, dünya genelinde birçok hayvan türü tehlike altındadır. (1)

Hayvanların Neslinin Tükenmesinin Sebepleri ve Tehditler

Hayvanların neslinin tükenmesinin birçok sebebi bulunmaktadır. Bunlardan bazıları şu şekilde sıralanabilir:

İnsan faaliyetleri, doğal habitatların tahrip olmasına ve azalmasına neden olur. Ağaç kesimi, kentsel genişleme, tarım alanlarının giderek daha fazla alana yayılması, madencilik faaliyetleri gibi etkiler, birçok hayvan türünün yaşam alanlarının yok olmasına yol açar.
Küresel iklim değişikliği, hayvanların yaşam alanlarında değişikliklere ve uyumsuzluklara neden olur. Artan sıcaklık, iklim değişiklikleri, deniz seviyesinin yükselmesi gibi faktörler, birçok hayvan türü için ciddi bir tehdit oluşturur.
Yasa dışı ticaret faaliyetleri ve avlanma hayvan türlerinin neslinin tükenmesinde rol oynayan bir diğer faktördür. Özellikle nadir ve değerli türler, vahşi yaşam ticaretinde hedef olurlar. Et, deri, kemikler, boynuzlar ve tüyler gibi hayvan ürünleri için yapılan avcılık, popülasyonları hızla azaltır.
Endüstriyel kirlilik, kimyasal atıklar, ağır metaller, tarım ilaçları gibi faktörler, su, toprak ve havada kirliliğe neden olur. Bu da hayvanları doğrudan etkiler ve sağlıklarını tehdit eder.
Geniş çaplı tarım uygulamaları, habitatları yok eder ve toksik tarım ilaçlarının kullanılması doğal yaşamı etkiler. Ayrıca, endüstriyel hayvancılık faaliyetleri de habitat tahribatına ve tükenme riskine katkıda bulunur.
Bu faktörlerin yanı sıra, popülasyon büyüklüğündeki azalma, genetik çeşitlilik kaybı, hastalıklar ve enfeksiyonlar, ekosistem dengesinin bozulması gibi diğer etkenler de hayvanların neslinin tükenmesine yol açan faktörler arasındadır. (1)

Dünya'da Nesli Tükenmiş 15 Hayvan

Dünya üzerinde nesli tükenen hayvan sayısı bir hayli fazladır. Bilinen 15 nesli tükenmiş hayvan şu şekilde sıralanabilir:

Dinozorlar: Yaklaşık 65 milyon yıl önce nesli tükenen devasa sürüngenlerdir.
Moa Kuşu: Yeni Zelanda'ya özgü, nesli tükenmiş olan devasa bir kuştur.
Tazmanya Kaplanı veya Tazmanya Canavarı: Avustralya'nın Tazmanya adasında yaşamış, nesli tükenmiş etçil bir memelidir.
Megaladapis: Madagaskar’da yaşamış üç büyük primat cinsinden biridir ve nesli tükenmiştir.
Pirene Keçisi: İspanya ve Fransa'ya ait nesli tükenmiş bir keçi türüdür.
İrlanda Geyiği: İrlanda'ya özgü nesli tükenmiş bir geyik türüdür.
Siyah Serçe: Avrupa'da yaşamış bir kuş türüdür.
Beyaz Gergedan: Afrika'nın güneyinde yaşayan nadir bir gergedan türüdür ve nesli kritik tehlikedeki türler arasında yer alır.
Kuzey Pasifik Balinaları: Kuzey Büyük Okyanus'ta yaşayan büyük balina türlerinden oluşan bir gruptur.
Javan Gergedanı: Java adasına ait bir türüdür ve nesli tehlikedeki türler arasında yer alır.
Tüylü Mamut: Nesli tükenmiş kavunlu mamutun bir türüdür.
Altın Kurbağa: Güney Amerika'da yaşamış bir kurbağa türüdür ve nesli tükenmiştir.
Pinta Adası Kaplumbağası: Galapagos adalarına ait bir kaplumbağa türüdür.
Hazar Kaplanı: Hazar Denizi'nin çevresinde yaşayan nadir bir kaplan türüdür ve nesli kritik tehlikedeki türler arasında yer alır.
Deinotherium: Afrika, Asya ve Avrupa’da yaşamış, 10 metre uzunluğunda ve 5,5 ton ağırlığında soyu tükenmiş dev bir memeli hayvandır.

Doğal dengenin bozulması ve doğrudan avlanma, genetik faktörler ve çevre kirliliği gibi nedenler de pek çok hayvanın neslinin tükenme tehlikesi yaşamasına sebep verir. (2)

Nesli Tükenen Hayvanları Koruma Çalışmaları Nelerdir?

Nesli tükenen hayvanları korumak, biyolojik çeşitliliği sürdürmek ve ekosistemlerin denge içinde çalışmasını sağlamak açısından hayati öneme sahiptir. Bu hayvanlar, doğal ekosistemlerin önemli birer parçasıdır ve diğer türlerle etkileşim halindedirler. Yok olma tehlikesindeki hayvanların kaybı, ekosistemlerin işlevselliğini bozabilir ve doğal dengeyi tehlikeye atabilir.

Nesli tükenen hayvanları korumak için bir dizi önlem alınabilir. Bu önlemleri şu şekilde özetlenebilir:

Tehlikedeki hayvan türlerinin yaşam alanlarının korunması ve restorasyonunu sağlamak, özel koruma alanları oluşturmak, orman kesimi ve habitat tahribatını sınırlamak, sulak alanların korunması gibi önlemler alınabilir.
Avlanma, yasa dışı ticaret ve habitat tahribatına karşı yasaların sıkı bir şekilde uygulanması önemlidir. Avcılığın kontrolü, yasa dışı ticaretin önlenmesi ve uluslararası koruma anlaşmalarına uyulması hayvanların korunmasında etkili olabilir.
Tehlike altındaki hayvanların üreme programları ve rehabilitasyon merkezleri, popülasyonlarının artırılmasında ve nesillerinin devamını sağlamada önemli bir rol oynar. Doğal ortamlarında üreme ve serbest bırakma programları, türlerin hayatta kalma şansını artırabilir.
Toplum bilincini artırmak, doğal yaşamın korunmasına yönelik eğitim ve farkındalık çalışmaları yapmak önemlidir. İnsanların doğaya olan etkileri, yasa dışı ticaretin sonuçları ve doğal yaşamın önemi konularında farkındalık yaratmak hayvanların korunmasına katkı sağlar.
Nesli tükenen hayvanları koruma çalışmalarına herkes katkıda bulunabilir. Bireyler, doğal yaşamı korumak ve bilinçli tüketim alışkanlıkları geliştirmek suretiyle katkıda bulunabilirler. Sivil toplum kuruluşlarına bağış yapmak, gönüllü olarak çalışmak, yerel ve uluslararası koruma projelerine destek olmak da önemlidir. Ayrıca, hükümetler, araştırmacılar, yerel topluluklar, işletmeler ve eğitim kurumları da nesli tükenen hayvanlar dışında koruma altındaki hayvanlar için de çalışmalar yürütmektedir. (3)

Nesli Tükenen Hayvanlar Hangileridir?

Nesli tükenen hayvanlar, dünya genelinde birçok farklı türü içermektedir. İşte nesli tükenen diğer hayvanlardan bazı örnekler:

Java gergedanları: Sadece Endonezya'da yaşayan bu türün sayıları yalnızca yaklaşık 60 civarındadır.
Amur leoparı: Rusya ve Çin sınırı yakınında yaşayan bir türdür ve nesilleri tükenme tehlikesiyle karşı karşıyadır.
Sunda Adası kaplanı: Endonezya'da bulunan endemik bir türdür. Sayıları yalnızca 400 civarındadır.
Dağ gorilleri: Afrika'nın doğusundaki dağlık ormanlarda yaşarlar ve sayıları sadece 1000 civarındadır.
Kara gergedanlar: Afrika'nın çeşitli bölgelerinde yaşarlar ve en büyük tehdit insanların yol açtığı avlanmadır. (4)

Şu Ana Kadar Kaç Hayvanın Nesli Tükendi?

Nesli tükenen hayvanlar hakkında bilgi almak, sayılarını kesin bir rakamla belirlemek zordur, çünkü bazı türlerin tükenmesi fark edilmeden gerçekleşebilir veya tam olarak belgelendirilemeyebilir.

IUCN Kırmızı Liste'ye göre, 2021 yılı itibarıyla yaklaşık 38.000'den fazla hayvan türü değerlendirilmiş ve bunlardan 38.543'ü tehlike altında olarak listelenmiştir. Bu, dünya genelindeki hayvan türlerinin yaklaşık yüzde 28'ine denk gelmektedir. (5)

Ülkemizde Nesli Tükenen Canlılar Hangileridir?

Türkiye'de nesli tükenen hayvanlardan bazıları şunlardır:

Anadolu Parsı (Panthera pardus tulliana)
Akdeniz Foku (Monachus monachus)
Çengel Boynuzlu Dağ Keçisi (Rupicapra rupicapra)
Akdeniz Alakarga (Garrulus glandarius ichnusae)

Bunlar sadece birkaç örnek olup, Türkiye'de doğal yaşamı tehdit altında olan hayvanlar da bulunmaktadır. (6)

Nesli Tükenen Hayvanların Nesli Nasıl Tükenmiştir?

Soyu tükenmiş hayvanlar listesine bakıldığında genellikle insan aktiviteleri sonucu nesillerinin yok olduğu veya türlerinin tehlike altına girdiği görülmektedir. Bu aktiviteler arasında habitat kaybı, aşırı avlanma, kirlilik, iklim değişikliği ve doğal afetler, orman kesimi, madencilik, baraj yapımı ve tarım için alan açma gibi çeşitli faktörler yer almaktadır. (1)

Kaynaklar:

https://education.nationalgeographic.org (1)

https://www.extinctanimals.org/ (2)

https://awionline.org (3)

https://www.wwf.org.uk (4)

https://www.iucnredlist.org/ (5)

https://www.cografyatr.com (6)