İkinci Dünya Savaşı'nda Mihver ve Müttefik Devletler

İkinci Dünya Savaşı’nın Tarafları

İkinci Dünya Savaşı'nda iki ana ittifak grubu vardı: Müttefik Devletler ve Mihver Devletleri. Bu ittifaklar, savaşın başlıca taraflarını oluşturuyordu ve her iki grup da birçok ülkeden oluşuyordu.

 

Mihver Devletler

 

Ana Ülkeler:

 

• Almanya: Adolf Hitler liderliğindeki Nazi Almanyası, savaşı başlatan ana güçlerden biriydi.
• İtalya: Benito Mussolini liderliğindeki Faşist İtalya, Almanya'nın yanında savaşa katıldı.
• Japonya: Japon İmparatorluğu, Asya ve Pasifik'teki genişleme politikalarıyla savaşın önemli bir parçası oldu.

 

Diğer Ülkeler:

 

• Macaristan, Romanya, Bulgaristan, Finlandiya (Sovyetler Birliği'ne karşı Almanya ile işbirliği yaptı.), Slovakya ve Hırvatistan (Bağımsız Devlet olarak Almanya ve İtalya'nın yanında savaşa katıldı.)

 

Müttefik Devletler

 

Ana Ülkeler:

 

• Birleşik Krallık: Savaşın başından itibaren Almanya'ya karşı savaşa girdi.
• Fransa: Savaşın başında Almanya'ya karşı savaşa katıldı ancak 1940 yılında Almanya tarafından işgal edildi.
• Sovyetler Birliği: 1941 yılında Almanya'nın Barbarossa Harekatı ile Sovyetler Birliği'ne saldırması üzerine savaşa katıldı.
• Amerika Birleşik Devletleri: 1941 yılında Japonya'nın Pearl Harbor saldırısının ardından savaşa katıldı.
• Çin: 1937 yılında Japonya'nın işgali ile savaşa başladı ve Müttefiklerin bir parçası oldu.

 

Diğer Ülkeler

 

• Kanada, Avustralya, Yeni Zelanda, Hindistan, Güney Afrika, Norveç (Sürgündeki hükümet), Hollanda (Sürgündeki hükümet), Belçika (Sürgündeki hükümet), Yugoslavya (Sürgündeki hükümet), Yunanistan (Sürgündeki hükümet), Polonya (Sürgündeki hükümet) ve Brezilya

İkinci Dünya Savaşı’na Katılan Ülkeler

İkinci Dünya Savaşı'na katılan ülkeler, iki ana ittifak grubu olan Müttefik Devletler ve Mihver Devletleri etrafında toplandı. Bu grupların her biri, dünya genelinde birçok ülkeyi içermektedir.

 

Müttefik Devletler

 

Birleşik Krallık, Fransa, Sovyetler Birliği, Amerika Birleşik Devletleri, Çin, Kanada, Avustralya, Yeni Zelanda, Hindistan (Britanya Hindistan’ı), Güney Afrika, Norveç, Hollanda, Belçika, Yugoslavya, Yunanistan, Polonya, Brezilya, Çekoslovakya, Lüksemburg ve Etiyopya

 

Mihver Devletleri

 

Almanya, İtalya (1943'te Müttefiklere karşı savaşı bırakıp taraf değiştirdi), Japonya, Macaristan, Romanya (1944'te Müttefiklere katıldı), Bulgaristan (1944'te Müttefiklere katıldı), Finlandiya (Sovyetler Birliği'ne karşı Almanya ile işbirliği yaptı, ancak Mihver Devletleri'nin resmi bir üyesi değildi), Slovakya (Çekoslovakya'nın dağılmasından sonra bağımsız bir devlet olarak Mihver Devletleri'nin yanında savaşa katıldı) ve Hırvatistan (Bağımsız Devlet olarak Almanya ve İtalya'nın yanında savaşa katıldı)

 

Diğer Katılımcılar ve İlişkiler

 

• Tayland: 1942'de Japonya'nın yanında savaşa katıldı.
• Irak: 1941'de kısa bir süreliğine Mihver Devletleri'nin yanında yer aldı.
• İran: 1941'de İngiltere ve Sovyetler Birliği tarafından işgal edildi ve Müttefiklerin yanında savaşa dahil oldu.

 

Direniş Hareketleri

 

İşgal altındaki birçok ülkede direniş hareketleri, Müttefik Devletler lehine faaliyet gösterdi:

 

• Fransız Direnişi (Fransız Özgür Kuvvetleri)
• Polonya Yeraltı Ordusu (Armia Krajowa)
• Yugoslav Partizanları
• Yunan Direnişi (ELAS ve EDES)

 

İkinci Dünya Savaşı'na katılan ülkeler, savaşın seyrini ve sonucunu büyük ölçüde etkiledi. Her ülkenin savaş içindeki rolü, stratejik önemine ve coğrafi konumuna bağlı olarak değişiklik gösterdi.

İkinci Dünya Savaşı’na Katılmayan Ülkeler

Bazı ülkeler savaş boyunca resmi olarak tarafsız kaldı:

 

• İsviçre, İsveç, İspanya (İç Savaşı'nın ardından tarafsız kaldı, ancak Mihver Devletleri'ne sempati duydu), Portekiz ve İrlanda

 

Bu ülkeler, çeşitli nedenlerle savaşa doğrudan katılmadılar, ancak bazıları savaşın ilerleyen dönemlerinde dolaylı olarak etkilendi veya belli ölçülerde destek sağladı.

ABD’nin İkinci Dünya Savaşı’na Girmesi

ABD'nin İkinci Dünya Savaşı'na girişi, Pearl Harbor saldırısının yanı sıra daha geniş ekonomik, politik ve stratejik faktörlerle de şekillendi. ABD'nin İkinci Dünya Savaşı'na girmesinin nedenleri ise şu şekilde:

 

1. Ekonomik ve Politik Faktörler

 

Büyük Buhran ve Ekonomik Toparlanma

 

1930'ların sonlarında ABD, hala Büyük Buhran'ın etkileriyle mücadele ediyordu. Savaş, ABD endüstrisinin tam kapasite çalışmasına ve işsizliğin azalmasına yardımcı oldu.

 

Savaş üretimi, ekonomik toparlanmayı hızlandırdı ve savaşın başlamasıyla birlikte ABD ekonomisi hızla büyümeye başladı.

 

Lend-Lease Yasası

 

Mart 1941'de kabul edilen Lend-Lease Yasası, ABD'nin müttefik ülkelere (özellikle Birleşik Krallık ve Sovyetler Birliği) askeri malzeme ve destek sağlamasına izin verdi. Bu, ABD'nin savaşın başlangıcında bile Müttefiklere önemli bir destek verdiğini gösterir.

 

2. Stratejik ve Güvenlik Nedenleri

 

Japonya’nın Yayılmacı Politikaları

 

Japonya'nın Asya ve Pasifik'teki genişleme politikaları, ABD'nin Asya'daki çıkarlarını tehdit ediyordu. Japonya'nın Çin ve Güneydoğu Asya'daki işgalleri, ABD'nin bölgedeki stratejik ve ticari çıkarlarını tehlikeye attı.

 

Japonya'nın Üçlü Pakt'a (Almanya ve İtalya ile) katılması, Japonya'nın Batılı güçlere karşı daha saldırgan bir tutum sergileyeceğini gösterdi.

 

Atlantik Şartı

 

Ağustos 1941'de Roosevelt ve Birleşik Krallık Başbakanı Winston Churchill, Atlantik Şartı'nı imzaladı. Bu belge, savaş sonrası dünya düzeni için ortak hedefleri belirledi ve ABD'nin savaş sonrası dünya barışını sağlama konusundaki kararlılığını gösterdi.

 

3. Uluslararası Baskı ve İttifaklar

 

Müttefiklerle İşbirliği

 

ABD, Birleşik Krallık ve Sovyetler Birliği ile yakın işbirliği içindeydi. Müttefiklerin zafer kazanması, ABD'nin ulusal güvenliği ve dünya düzeni için kritik görülüyordu.

 

Müttefik Devletler ile yapılan askeri ve ekonomik işbirliği, ABD'nin savaşa doğrudan katılımını kaçınılmaz hale getirdi.

 

Demokrasi ve Özgürlük İlkeleri

 

Roosevelt, demokrasiyi ve özgürlüğü savunan bir dünya düzeni oluşturma vizyonuna sahipti. Totaliter rejimlerin (Nazi Almanyası, Faşist İtalya ve Japonya) yayılmasını durdurmak, bu vizyonun bir parçasıydı.

 

4. Pearl Harbor Saldırısı

 

7 Aralık 1941'de Japonya, Hawaii'deki Pearl Harbor deniz üssüne ani bir hava saldırısı düzenledi. Bu saldırı, ABD'nin Pasifik Filosu'na büyük zarar verdi, birçok gemi ve uçak yok edildi ve 2400'den fazla Amerikalı hayatını kaybetti. Bu saldırının sonucunda da 8 Aralık 1941'de ABD Başkanı Franklin D. Roosevelt, Kongre'ye savaş ilanı için çağrıda bulundu ve Kongre, Japonya'ya karşı savaş ilan etti.11 Aralık 1941'de Almanya ve İtalya, ABD'ye savaş ilan etti, ABD de aynı gün karşılık olarak Almanya ve İtalya'ya savaş ilan etti.

ABD'nin Savaşa Katılımı ve Etkileri

Pearl Harbor saldırısı ve Almanya ve İtalya’nın Japonya’ya destek olarak ABD’ye savaş açması sonucunda ABD de savaşa Avrupa Cephesin’nden dahil oldu. ABD'nin İkinci Dünya Savaşı'na katılımı, savaşın gidişatını ve sonucunu derinden etkiledi. Hem ekonomik hem de askeri gücüyle Müttefiklere büyük destek sağlayan ABD, savaşın kazanılmasında kritik rol oynadı. Savaş sonrası dönemde ise ABD'nin liderliği altında yeni bir dünya düzeni kuruldu ve Soğuk Savaş dönemi başladı. ABD'nin savaşa katılımı hem savaşın seyrini değiştirdi hem de küresel siyasetin şekillenmesinde belirleyici oldu. ABD’nin savaşa girmesinin etkileri şu şekilde sıralanabilir:

 

1. Ekonomik ve Askeri Güç

 

ABD, savaş boyunca dünya çapında en büyük silah ve mühimmat üreticisi haline geldi. Savaş ekonomisi, ABD'nin sanayisini ve ekonomisini canlandırdı.

 

Milyonlarca Amerikalı askere alındı ve savaş alanlarına gönderildi. ABD ordusu hem Avrupa hem de Pasifik cephelerinde büyük rol oynadı.

 

2. Müttefiklere Destek

 

ABD, İngiltere, Sovyetler Birliği, Çin ve diğer müttefik ülkelere büyük miktarlarda silah, araç ve diğer askeri malzemeler sağladı.

 

Ayrıca ABD, Müttefikler ile birlikte stratejik planlar geliştirdi ve koordine etti. Normandiya Çıkarması (D-Day) ve Pasifik'teki adaların geri alınması gibi önemli operasyonlar ABD'nin liderliğinde gerçekleştirildi.

 

3. Pasifik Cephesi

 

ABD'nin Pasifik Cephesi'ndeki rolü, İkinci Dünya Savaşı'nın seyrini ve sonucunu büyük ölçüde etkiledi. Stratejik planlama, deniz ve hava gücü, nükleer silahların kullanımı ve müttefik işbirliği, ABD'nin Japonya'yı yenilgiye uğratmasında kritik faktörlerdi. Pasifik Cephesi'nde elde edilen zaferler, ABD'nin küresel bir süper güç olarak yükselmesini ve savaş sonrası dönemde dünya siyasetinde belirleyici bir rol oynamasını sağladı.

 

Pasifik Cephesi, İkinci Dünya Savaşı sırasında Japonya ile Amerika Birleşik Devletleri ve müttefikleri arasında Pasifik Okyanusu, Güneydoğu Asya ve Doğu Asya'da geçen büyük ölçekli bir çatışma alanıydı. ABD'nin bu cephede oynadığı rol, savaşın seyrini ve sonucunu büyük ölçüde etkiledi.

 

1. Pearl Harbor Saldırısı (7 Aralık 1941)

 

Japonya, Hawaii'deki Amerikan deniz üssü Pearl Harbor'a ani bir hava saldırısı düzenledi. Bu saldırı, ABD'nin Pasifik Filosu'na büyük zarar verdi. Ertesi gün ABD, Japonya'ya savaş ilan etti ve İkinci Dünya Savaşı'na resmen katıldı.

 

2. Filipinler'in Düşüşü (1941-1942)

 

Japonya, Filipinler'i işgal etti. ABD ve Filipinli güçler, Bataan ve Corregidor'da Japonlara karşı direndi, ancak sonunda teslim olmak zorunda kaldı. Filipinler'in düşmesi, Japonya'nın Asya'daki genişlemesini pekiştirdi.

 

3. Midway Muharebesi (4-7 Haziran 1942)

 

ABD, Japonya'nın Midway Adası'na yönelik saldırısını önceden öğrendi ve hazırlıklı olarak Japon filosuna ağır bir darbe vurdu. Bu zafer, Japon donanmasının büyük bir kısmını yok etti ve Pasifik'teki dengeleri değiştirdi.

 

4. Guadalcanal Muharebesi (Ağustos 1942 - Şubat 1943)

 

ABD Deniz Piyadeleri, Japonya'nın Solomon Adaları'ndaki Guadalcanal Adası'na çıkarma yaptı. Yoğun çatışmalar sonunda ada ABD kontrolüne geçti. Guadalcanal, Japonya'nın Pasifik'teki ilerleyişinin durdurulduğu ve ABD'nin saldırı pozisyonuna geçtiği ilk büyük kara savaşıdır.

 

5. Leyte Körfezi Muharebesi (23-26 Ekim 1944)

 

Filipinler'deki Leyte Adası yakınlarında yapılan deniz savaşı, tarihin en büyük deniz muharebelerinden biri oldu. ABD'nin zaferi, Japon donanmasını büyük ölçüde etkisiz hale getirdi ve Filipinler'in yeniden ele geçirilmesini sağladı.

 

6. Iwo Jima Muharebesi (19 Şubat- 26 Mart 1945)

 

ABD Deniz Piyadeleri, Japonya'nın önemli bir savunma hattı olan Iwo Jima Adası'na saldırdı. Şiddetli çatışmalar sonucunda ada ele geçirildi. Iwo Jima, ABD'nin Japonya'ya karşı doğrudan bir saldırı başlatabileceği stratejik bir üs oldu.

 

7. Okinawa Muharebesi (1 Nisan-22 Haziran 1945)

 

ABD kuvvetleri, Japonya'nın ana adalarına en yakın olan Okinawa Adası'nı ele geçirmek için büyük bir saldırı başlattı. Okinawa'nın ele geçirilmesi, Japonya'nın yenilgisinin yakın olduğunun bir işaretiydi ve ABD'nin Japonya'ya doğrudan saldırı planlarını güçlendirdi.

 

4. Avrupa Cephesi

 

6 Haziran 1944'te (D-Day), ABD ve Müttefik güçler, Fransa'nın Normandiya kıyılarına büyük bir çıkartma yaparak Batı Avrupa'daki Nazi işgaline son vermeye başladılar.

 

ABD, Sovyetler Birliği ve diğer Müttefiklerle birlikte Almanya'yı yenerek Avrupa'daki savaşı sona erdirdi. Almanya, 8 Mayıs 1945'te kayıtsız şartsız teslim oldu (V-E Day).

 

5. Savaş Sonrası Düzen ve Soğuk Savaş

 

ABD, savaş sonrası dünya düzenini kurmak için aktif rol aldı ve Birleşmiş Milletler'in kurulmasında öncülük etti.

 

Savaşın sona ermesiyle birlikte ABD ve Sovyetler Birliği arasında ideolojik ve siyasi bir rekabet dönemi başladı. Bu dönem, Soğuk Savaş olarak bilinir ve dünya siyasetini on yıllar boyunca etkiledi.