Felsefe denildiğinde herkesin aklına bazı sorular gelir. Varlığı, hayatın bir amacı olup olmadığını, güzelliği, eylemleri doğru ya da yanlış yapan şeyin ne olduğunu veya bir yasanın adil mi yoksa adaletsiz mi olduğunu merak ettiysen o zaman senin de felsefeye çoktan bir giriş yaptığını söyleyebiliriz. Gerçekten felsefenin ne olduğu ve ne olmadığı hakkında daha fazla fikir sahibi olmak istiyorsan seni yazımızın devamını okumaya davet ediyoruz.
İçindekiler
Felsefe Nedir?
Felsefe bir düşünce etkinliği veya türü olarak adlandırılabilir. İnsanın tasarladığı en eleştirel ve kapsamlı düşünme biçimi olarak gösterilen felsefe, hem analitik hem de sentetik bir entelektüel süreci ifade eder. Bu süreç kafa karışıklıklarını çözmeyi, varsayımları açığa çıkarmayı, sebepleri aramayı, dünya görüşlerini incelemeyi ve kavramsal çerçeveleri sorgulamayı içerir. Bu yolla anlayış gücünü zenginleştirmek, deneyimleri ve ufku genişletmek, hayal gücünü geliştirmek, duyguları kontrol etmek, bilgiyi sentezlemek ve bilgeliği araştırmak mümkündür.
Bir süreç olarak ele alındığında “felsefe nedir?” sorusu; toplumun bilgelik talebine yanıt veren, değer verilen şeyi elde etmek için bilinen her bilgiyi bir araya getiren etkinlik olarak cevaplanabilir. İnsan gelişiminin bir parçası olan felsefe dolayısıyla eğitim sürecinin de olmazsa olmazıdır. Felsefe ve eğitimin ortak amacı, kişinin zeka gelişiminin ve potansiyelinin gerçekleştirilmesidir.
Felsefenin Özellikleri
Felsefe; ahlak, varlık, güzellik, dil, bilgi, hakikat gibi konuları temel alır. Felsefe çalışmaları Antik Çağ düşünürlerin dünyanın nereden geldiğini merak etmeye başladıkları ve dönemin hüküm süren mistisizm düşüncesinden ayrılmaya çalıştıkları zaman başlar. Felsefe çalışmalarının temelinde astroloji, simya, fizik, etik gibi dallar yer alır. Bugünkü anlamıyla felsefe hepsinin içinde olduğu kadar hepsine eleştirel bir bakış açısı kazandırmayı da amaçlar. Bu doğrultuda felsefenin özelliklerini şu şekilde sıralayabiliriz:
Evrensellik
Felsefe bir bilim dalının incelenmesinden çok tüm bilim dallarını içine alan bir yapıya sahiptir. Felsefenin evrenselliği aynı zamanda bir yaşam ve düşünme biçimi olarak onun yönetiminin küresel yönüne de işaret eder.
Derinlik
Felsefe her şeyin hakikatini arar. Düşüncenin derinliği, kavramların tanımlarını ortaya çıkarmakla mümkündür. Bu tanımlar gerçeğe uygun olmalıdır. Bu nedenle felsefe akılcılık yoluyla bilginin mümkün olduğu kadar temeline iner.
Eleştiri
Felsefe ispatsız varsayımları kabul etmeme eğilimindedir. Bu nedenle dogmatik tutumu, bilimsel ve kanıtlanabilir bir temeli olmadığından reddeder. Gerçekliğin ve varoluşun temelinde yatan soruları eleştirel bir bakış açısıyla gündeme getirir.
Kesinlik
Felsefe hayatın ve evrenin varlığına en mantıklı cevapları aramakla ilgilenir. Metafizik de dahil olmak üzere teorilerini geçerli saymak için temeller arar.
Mantık
Mantığın rehberliğinde felsefe evrenin gerçek cevaplarını aramaya çalışır. Mantık çalışması yanlış olanların doğru akıl yürütmesini analiz eder.
Niçin Felsefe Yaparız?
Felsefe, daha anlamlı hayatlar yaşamamıza ve toplumu yeniden inşa etmemize yardımcı olabilir. Kişi hayatının belirli noktalarında kendine bazı sorular yöneltebilir. Örneğin; ne doğru, neden doğru olduğuna inanıyorum, inandıklarıma dayanarak nasıl yaşamalıyım gibi. Bu sorulardan bir veya daha fazlasını yanıtlamamak genellikle zihinsel ve duygusal eksikliklere yol açabilir. Kaygı, depresyon gibi olumsuz durumlara eğilim yaratabilir. Bir anlam veya amaç duygusu bulma mücadelesi içerisinde felsefe kişisel refahın ve günlük yaşamın üzerinde doğrudan bir etkiye sahiptir. Felsefe, kişiye verili bir anlama ulaşmanın tekniklerini öğretir. “Niçin felsefe yaparız?” sorusunu yanıtlarken neyin önemli ve doğru, neyin anlamsız ve temelsiz olduğunu belirlemek için araçlar sunar. Kişiye eylemlerini yönlendirme, değerlerini belirleme, içsel pusulasını oluşturma amacıyla alan açar.
Felsefe Ne İşe Yarar?
Akademik bir disiplin olarak felsefenin başlıca amaçlarından biri, kişiye hem resmi hem de biçimsel mantıksal yapıların kapsamlı bir analizi ve uygulaması yoluyla eleştirel bir bakış sahibi olmayı öğretmesidir. Felsefeyle öğrenilenlerin çoğu hemen hemen her çabaya uygulanabilir. Bunun nedeni hem felsefenin bu kadar çok konuya değinmesi hem de özellikle yöntemlerinin çoğunun her alanda kullanılabilmesidir. Peki, felsefe ne işe yarar? Gelin bu soruyu felsefenin etki alanlarına göz atarak cevaplayalım.
Problem çözme becerileri
Felsefe, kişinin problem çözme kapasitesini üzerinde etkilidir. Kavramların, tanımların, argümanların ve sorunların analiz edilmesine yardımcı olur. Fikirleri ve sorunları organize etme, bilgiden esas olanı çıkarma kapasitesine katkıda bulunur. Bir yandan görüşler arasındaki önemli farkların ayırt edilmesini sağlarken diğer yandan karşıt görüşler arasındaki ortak zeminin keşfedilmesine yardımcı olur.
İletişim yetenekleri
Felsefe, ifade ve iletişim güçlerinin gelişimine katkıda bulunur. Fikirleri iyi yapılandırılmış, sistematik argümanlar yoluyla sunma becerilerini geliştirir. Felsefeyle görüşlerde ayırt edici olanı ifade etmek kolay hale gelir, zor ifadeleri açıklama yeteneği gelişir, yazı ve konuşmadaki belirsizlikleri ortadan kaldırmanın etkili bir yolu kullanılmış olur.
Yazma becerileri
Felsefe, karmaşık metinleri inceleyerek yorumlayıcı ve karşılaştırmalı yazmayı, kişinin görüşlerini oluşturma yeteneklerini geliştirerek tartışmacı yazmayı ve somut örneklerin ayrıntılı tasviri yoluyla betimleyici yazmayı öğretir. Felsefi veya genel yazımda bu yolla yapı ve teknik vurgulanır, özgünlük güçlendirilir, kişinin fikrini geliştirmesi ve hayal gücünü kullanması teşvik edilir.
Diğer disiplinleri anlamak
Tüm bilgi alanları akıl yürütmeyi kullandığından ve kanıt standartları belirlemesi gerektiğinden felsefenin temelinde yer alan mantık ve epistemolojinin tüm bu alanlar üzerinde etkisi vardır.
Kavramların doğası ve diğer disiplinlerle ilişkisi gibi birçok önemli soru doğası gereği felsefidir. Örneğin bilim felsefesi, bilimsel çalışmanın kendisinden türeyen doğal ve sosyal bilimlerin anlaşılması için gereklidir. Sanat felsefesi hem görsel hem de gösteri sanatlarını anlamada önemlidir.
Araştırma ve analiz yöntemlerinin geliştirilmesi
Felsefe, kişinin hipotezler oluşturma, araştırma yapma ve sorunları yönetilebilir hale getirme kapasitesine yaptığı katkıdır. Felsefi düşünme, fikirlerin ve sorunların net bir şekilde formüle edilmesini, ilgili verilerin seçilmesini ve fikirlerin değerlendirilmesi için nesnel yöntemlerin güçlü şekilde vurgulanmasıdır. Felsefe sayesinde kişi bilgiyi organize etme, problemi formüle etme, varsayımları ortaya çıkarma, çeşitli verileri entegre etme ve yararlı analojiler oluşturma yeteneği elde eder.
Felsefeye Nereden Başlanır?
Felsefe, kendini geliştirme isteği olan herkesin hayatını zenginleştirmesi için bir yöntemdir. Özellikle Antik Yunan ve Roma’da felsefi araştırma, pratik bir yaşam becerisi olarak teşvik edilmiştir. Peki günümüzde felsefeye nereden başlanır? Sorulara yanıt aramaya ve bilinen şeylerin sürekli olarak yeniden incelenmesini dayanan bir sorgulama ruhu olarak felsefeye açık uçlu sorular sorarak başlamak mümkündür. Sokratik Yöntem bu noktada örnek alınabilir. Sorgulamaya teşvik eden açık uçlu sorular bilinenin tekrar gözden geçirilmesini sağlayarak kişiye içgörü kazandırır. Sorulara verilecek cevapları ararken felsefi eserlere başvurmak öncüller üzerinden bilgiye ulaşmayı sağlar. Resmi argümanlar olarak bilinen öncüller birden fazla iddia üzerine kuruludur. Okunan metin içerisindeki argümanları yavaş ve inceleyerek okumak öncüller aracılığıyla anlamaya yardımcı olur. Bu süreçte analiz etme ve yorumlama becerisi yoğun olarak kullanıldığından zihnin en uyanık ve üretken zamanlarının bu okuma ve araştırmalar için kullanılması önemlidir. Felsefe içerisinde etik, mantık, epistemoloji, estetik, siyaset gibi birden fazla alan bulunur. Kişinin dikkatini çeken herhangi bir alt disiplinden başlaması merakını güçlendirirken felsefeye ısınmasını kolaylaştırır. Tüm bu araştırma ve okuma periyodunda filozof terimlerinin anlaşılması, argümanların daha açık hale getirilmesi için bir felsefi sözlük kişiye yardımcı olacaktır. Felsefe sözlükleri alt disiplinler arasındaki nüanslı farklılıkları tanımlamayı destekler.
Felsefenin özelliklerine, diğer disiplinlerle karşılaştırılmasına, amaçlarına, faydalarına göz attık. Yine de felsefe tam anlamıyla nedir gerçekten? Şimdiye kadar söz ettiğimiz her şey göz önünde tutulduğunda en azından felsefenin kısmi bir tanımını şu şekilde belirleyebiliriz; neyin değerli ve değersiz olduğu da dahil olmak üzere dünyayla ilgili temel soruları belirlemeye ve yanıtlamaya çalışan, büyük ölçüde ampirik olmayan bir araştırma. Bunun iyi bir tanım olduğunu düşünebilir miyiz? Bunun da bir felsefi soru olduğu su götürmez bir gerçek. Sen de felsefeye ilgi duyuyorsan, bu konuda birçok kaynağa göz atabilir, bilgi dağarcığını geliştirebilirsin.
Benzer İçerikler
