Evrendeki Galaksiler ve Özellikleri

İçindekiler

Evrende Kaç Galaksi Var?

Evrendeki galaksiler, Samanyolu galaksisine nazaran benzer boyutlarıyla ya da normal diyebileceğimiz küçük boyutlarıyla dikkat çeker. Galaksiler uzay boşluğunda açığa çıkan çok sayıda patlama sonucunda meydana gelir. Bu denli kuvvetli olan patlamalar ise enerjisini süper kütle gücüne sahip kara delikten alır. Evrendeki galaksi sayısı milyonların üzerindedir. Bizim galaksimizin içerisinde dahi çok sayıda minimal galaksi bulunur. Ancak Amerikalı bilim insanı Edwin Hubble'ın galaksi sınıflandırması sonucunda dört farklı galaksi tipi öne çıkar:

Spiral Galaksi: Evrende en yaygın olarak bulunan galaksi türleridir. Spiral galaksilere örnek olarak Samanyolu ve ona oldukça yakın mesafede yer alan Andromeda Galaksisi gösterilir.(2) Bu kategorideki galaksilerin genel özellikleri, sarmal kolların bulunduğu düz bir disk üzerinde yoğun çekirdek barındıran merkezi şişkinliğin olmasıdır. Merkezi şişkinliğin birincil sebebi, eski ve yeni yıldızların yoğun bir şekilde bulunmasıdır. Dairesel şekillerin bulunduğu “Halo Bölgeleri” bu galaksi üzerinde yer alır. Çok nadir gözlemlenebilen Halo Bölgesi, yoğun gaz ve tozdan oluşur. Aynı zamanda evrenin en büyük galaksisi, bu türün arasında bulunur.

Çubuklu Spiral Galaksi: Spiral galaksi tipinin alt türü olan çubuklu spiral galaksi, Hubble'ın sınıflandırması içerisinde yer alır. Merkez hattından geçerek şişkinlik gösteren galaksi, diske uzanarak uzun bir yıldızlararası oluşturur. Sarmal kol detaylarına sahip olan galaksi içerisinde dışa doğru çıkıntılar görülür. Spiral galakside olduğu gibi bu türde de merkezi şişkinliğin sebebi yıldız ve toz kütlesinin sayı olarak oldukça fazla olmasıdır. Genel hatlarıyla incelendiğinde spiral ve çubuklu spiral galaksilerin fiziksel ayrımları net bir şekilde gözlemlenemez. Bu iki galaksi türünün farklılıkları kimyasal özellikleri sonucunda açığa çıkar

Eliptik Galaksi: Galaksi türleri içerisinde hacim olarak en büyüğüdür. Gerek galaksi içerisindeki yıldızların çokluğu gerek yıldız sayılarının fazlalığı bu galaksinin gözle görülür bir şekilde büyük olmasını sağlar. Binlerce ışık yılı büyüklüğüne ulaşabilen alt galaksi kümelerine sahiptir. Eliptik galaksi içerisinde dev ve cüce eliptiklerin içerisinde bulunduğu yıldız sınıfları açığa çıkar. Bu galaksi türünde sarmal kolların olmaması, spiral galaksi türlerinden kolayca ayırt edilebilmesini sağlar.

Merceksi Galaksi: Evrenin pasif ve eski tip galaksi sınıfında yerini alan Merceksi galaksiler, yaşlanmış yıldız kümelerinden oluşur. Yıldızlararası maddelerin bir kısmını tüketmekte ve kaybetmektedir. Fiziksel özellik bakımından eliptik ve spiral galaksi tiplerine benzer görünüme sahiptir. Spiral kollara sahip olmayan bu galaksi türü, çekirdek ve halkasal diskler bulundurur.

Galaksi türleri ve özellikleri, galaksilerin büyüklüklerine, şekillerine ve içerisinde bulundurduğu toz, yıldız ve kara kümelerine göre değişiklik gösterir. Dünyamızdan yaklaşık olarak 300 milyon ışık yılı uzaklıkta oluşan galaksiler, teleskoplar aracılığıyla gözlemlenir. Sen de uzay bilim ile ilgileniyorsan galaksiler ve evren hakkında daha fazla konuyu araştırabilir, ufkunu genişletebilirsin.

Kaynaklar:

astronomi.itu.edu.tr (1)

www.ilkogretim-online.org (2)

http://kitap.uak.info.tr (3)