Hepimizin bildiği gibi insan zekasının ölçütü IQ’dur. Bununla birlikte hayat başarısı konusunda belirleyici olduğu düşünülen bir diğer zeka türü “Emotional Quotient”, yani kısaca EQ denilen duygusal zekadır. Peki, başarı konusunda bu kadar önemli bir yere sahip olan duygusal zekâ nedir, nasıl geliştirilir? İşte bu sorunun cevabını senin için araştırdık.
İçindekiler
Duygusal Zeka (EQ) Nedir?
Bugüne kadar duygular üzerine pek çok farklı çalışma yapılmıştır. Duygusal zeka kavramı ise ilk kez 1990 yılında Salovey ve Mayer tarafından ortaya atılmıştır. Bu kavramın toplumlar arasında daha çok bilinir hale gelmesi ise Daniel Goleman tarafından kaleme alınan ve iki tür zihin yapısı olduğuna dikkat çeken “Duygusal Zeka” adlı kitap sayesinde olmuştur. Yazar duygusal zeka örnekleri sunduğu bu kitabında fevri aynı zamanda güçlü, bazen de mantıksız olan bir kavrama sistemine sahip olduğumuzun altını çizer. Bu sistemi de duygusal zihin olarak nitelendirir. Yazarın üzerinde titizlikle durduğu duygusal zihnin sahip olduğu özellikleri saptayabilmek, bireylerin duygusal yetilerini belirleyebilmek ve geliştirebilmek için duygusal zekanın boyutları ile birlikte tanımını bilmek gerekir.
Duygusal zeka kişilerinin zekalarının sosyal boyutunu ifade eden bir kavramdır. Duygusal zekanın etkin kullanılması bireylerin hem sosyal hem de iş hayatında çevreleriyle olan ilişkilerinin kalitesini belirler. Çok boyutlu bir kavram olan duygusal zeka, yapıcı düşünme yetisinden enerjiyi olumlu kullanabilmeye kadar pek çok açıdan kişilere farkındalık kazandırır. Özellikle iletişimde duygusal zeka önemli bir yere sahiptir. Çünkü iletişimin temelinde duygusal yeterlilikleri yansıtabilmek yer alır. Kişilerin etkili bir iletişim kurabilmesi ve çözüm odaklı olabilmesi için duygusal zekaya gereksinimleri vardır. Duygusal zeka ve iletişim becerileri; ilişki içinde bulunan her iki taraf üzerinde olumlu etkisi olan, birlikte yaşamak ya da çalışma verimini artırmak için önem arz eden, birbiriyle çok yakından ilişkili olan iki kavramdır. Bu doğrultuda her iki kavramı da etkin kullanan kişiler kendinden daha emin ve sağlıklı ilişkiler kurabilir, karşılaştıkları sorunları rahatlıkla çözebilir, istek ve arzularını dile getirebilirler. Duygusal zeka belirtileri olan bu yetiler geliştirilebilir özelliktedir. Dolayısıyla sen de bu özelliklerini geliştirmeye yatırım yaparak hem iş hem de sosyal hayatının kalitesini artırabilirsin.
Empati Kurmaya Çalışın
Duygusal zeka için empati duygusunun geliştirilmesi de diğer bu tüm saydığımız yetenekler kadar önem arz ediyor. Empati karşındaki insanı anlamaktır. Bunu yaparken de önemli olan yargılayıcı olmamak ve savunmaya geçmemektir.
Artık iş hayatında en iyi performans gösterenler listesinin üst sıralarında sadece IQ’su yüksek olanlar ya da teknik bilgi açısından başarılı olanlar yer almıyor. Çalışma arkadaşlarıyla sağlıklı iletişim kurabilen, duygusal zeka düzeyi yüksek kişiler de hem iş hem de sosyal hayatlarında başarıyı yakalayabiliyor. Hatta; artık bir kurumun başarısının tek tek çalışanlarının değil aynı zamanda kurumun duygusal zekasına bağlı olacağı düşünülüyor. Sistem; duygusal zekası yüksek liderler, çalışanlar ve şirketlerin başarılı olacağı bir dünyaya doğru evriliyor. Sen de bu dünyanın içinde yer almak istiyorsan duygusal zeka kuramlarını derinlemesine inceleyebilir ve kendini bu yönde geliştirebilirsin.
Duygusal Zeka Nasıl Geliştirilir?
Duygusal zeka geliştirilebilir bir kavramdır. Bunun için de öncelikle bireylerin sahip olması gereken şey kişisel farkındalıktır. Duygusal zekanın geliştirilebilmesi için yola önce kendini tanıyarak ve kendi duygularının farkında olarak çıkabilirsin. Gücünün ve zayıflıklarının neler olduğunu bilerek ve bütün bu özelliklerle kendini kabul edip değerli olduğuna inanarak sağlam adımlarla ilerleyebilirsin. Kişinin kendinin farkında olması, içinde bulunduğu durum ne olursa olsun kendisini kontrol etmesine ve yönetmesine de olanak sağladığı için duygusal zeka açısından en önemli yetenek olarak görülebiliyor.
Duygusal Zekanın Bileşenleri
Duygusal zekanın bileşenleri Salovey ve Mayer tarafından 5 ana başlık altında toplanır.
Duygularının Farkında Olma
Duygusal zekanın temelinde belirli bir durum ya da anda hissettiklerinin farkına varabilmek yatar. Kendini anlayabilmek ve içgörü sahibi olabilmek için duyguların her an farkında olmak önemli bir gereksinimdir. Duygularını analiz edebilen kişiler içinde bulundukları ruh halinin farkına varabilir ve daha sağlıklı kararlar vererek hayata olumlu bir pencereden bakabilirler.
Duygularla Başa Çıkabilme
Duygusal zekanın temel bileşenlerinden bir diğeri, fark edilen duygularla gerektiği gibi başa çıkabilmektir. Hayatta karşılaşılan olumsuzluklar karşısında kendini yatıştırabilme ve karamsarlıktan uzaklaşabilme gibi yetileri kapsar. Duygularıyla başa çıkmayı öğrenmiş kişiler hayatın terslikleri karşısında daha kolay toparlanabilirler. Aksi durumda ise sürekli huzursuzluk ve kaygılarla mücadele etme durumunun yaşanması muhtemeldir.
Kendini Motive Edebilme
İnsanların iç motivasyona sahip olabilmesi için öncelikle bir amacı olmalıdır ve duygularını bu amaç etrafında toplamalıdır. Duygusal öz denetime sahip olabilmek her türlü başarının altında yatan önemli bir özelliktir. Kendini motive edebilme yeteneğine sahip olanlar yaptıkları her işte çok daha yaratıcı ve etkili olabilirler.
Başkalarının Duygularını Fark Edebilme
Empati olarak bilinen başkalarının duygularını fark edebilme, duygusal zekanın vazgeçilmez bileşenlerindendir. Empati yeteneği gelişmiş olanlar iletişim içinde olduğu kişilerin neye ihtiyacı olduğunu gösteren sinyallere karşı çok daha duyarlıdırlar. Sosyal duygusal zeka göstergesi olan empati her alanda kişileri başarıya ulaştırabilecek özel bir yetenektir.
İlişkileri Yürütebilme
Sosyal hayatta popüler olmak, iş hayatında lider olmak ve kişilerarası ilişkilerin etkisini artırabilmek için ihtiyaç duyulan duygusal zeka bileşeni ilişkileri yürütebilme yetisidir.
Her insan duygusal zeka kavramları altında birleştirilen yeteneklerin tamamına aynı oranda sahip olmayabilir. Kimileri başkalarının hissettiklerine daha duyarlı olabiliyorken kimileri ise kaygıları daha iyi yönetebilir. Önemli olan zayıf olduğun konunun farkına varmak ve bu farkındalıkla birlikte duygusal zekayı geliştirebilmek için üzerine gitmektir.
Duygusal Zeka Nasıl Geliştirilir?
Duygusal zeka geliştirilebilir bir kavramdır. Bunun için de öncelikle bireylerin sahip olması gereken şey kişisel farkındalıktır. Duygusal zekanın geliştirilebilmesi için öncelikle kendini tanımak ve kendi duygularının farkında olmak gerekir. Gücünün ve zayıflıklarının neler olduğunu bilerek ve bütün bu özelliklerle kendini kabul edip değerli olduğuna inanarak, sağlam adımlarla ilerleyebilirsin. Kişinin kendinin farkında olması, içinde bulunduğu durum ne olursa olsun kendisini kontrol etmesine ve yönetmesine de olanak sağladığı için duygusal zeka açısından en önemli yetenek olarak görülebiliyor.
Negatif Duyguların Farkında Olun
Olumsuz duygularla başa çıkabilmek duygusal olgunluk açısından önem arz eden ve duygusal zekanın geliştirilmesinde kritik rol üstlenen kavramlardan biridir. Mesela; birine öfke duyabiliriz. Öfke normal bir duygudur ancak kendini yönetmeyi bilen insan öfkesini ifade ederken doğru kişiye yöneltir, öfkesinin derecesini doğru ayarlar, doğru zamanda ve doğru yolla ifade eder. İşte, duygusal zeka dediğimiz kavram da tam bu noktada devreye girer.
Pozitif Düşünmenin Gücüne İnanın
Duygusal olgunluk için gerekli bir diğer şey iyimser bir bakış açısına sahip olmaktır. Bu tarz kişiler iş yaşamında ve sosyal hayatta daha başarılı olurlar. Başarısızlığa uğradıklarında okları kendilerine yöneltmek yerine, bunu kendi zayıflıkları olarak görmek yerine değiştirilebilecek özelliklere ya da çevresel faktörlere bağlarlar.
Beden Dili Kullanmayı Öğrenin
Duygusal iletişiminin yüzde 90’ında beden dili etkin olduğu için, insanların beden dilinin altında yatan gerçek duyguları yorumlayabiliyor olmaları, onlara hem sosyal ilişkilerinde hem de iş hayatında diğerlerine göre daha başarılı olma imkanı sunacaktır. Şunu unutmamalıyız; duygularımızı ifade eden asıl dil beden dilidir. Nasıl ki düşüncelerin dili sözcüklerse, duygularımızın dili de bedenimizdir. Duygusal zekanın geliştirilebilmesi için bu alanda da kendini geliştirmen gerekir.
Empati Kurmaya Çalışın
Duygusal zeka için empati duygusunun geliştirilmesi de diğer bu tüm saydığımız yetenekler kadar önemlidir. Empati karşındaki insanı anlamaktır. Bunu yaparken de önemli olan yargılayıcı olmamak ve savunmaya geçmemektir.
Artık iş hayatında en iyi performans gösterenler listesinin üst sıralarında sadece IQ’su yüksek olanlar ya da teknik bilgi açısından başarılı olanlar yer almıyor. Çalışma arkadaşlarıyla sağlıklı iletişim kurabilen, duygusal zeka düzeyi yüksek kişiler de hem iş hem de sosyal hayatlarında başarıyı yakalayabiliyor. Hatta; artık bir kurumun başarısının tek tek çalışanlarının değil aynı zamanda kurumun duygusal zekasına bağlı olacağı düşünülüyor. Sistem; duygusal zekası yüksek liderler, çalışanlar ve şirketlerin başarılı olacağı bir dünyaya doğru evriliyor. Sen de bu dünyanın içinde yer almak istiyorsan duygusal zeka kuramlarını derinlemesine inceleyebilir ve kendini bu yönde geliştirebilirsin.
Benzer İçerikler
