Dünya siyasi haritası, kıtalar üzerinde yer alan ülkeleri, bölgeleri ve sınırları göstermek için tüm kara yüzeyinin ölçeklendirilerek haritaya aktarılmasıdır. Siyasi haritalar, fiziki haritalardan farklı olarak yeryüzü şekillerini kapsamaz. Bu nedenle, yükseltiyi gösteren yeşil, sarı ve kahverengi renk tonları siyasi haritalarda yer almaz. Ülkeler, sınırlar ve bölgeleri kapsayan siyasi haritalar ülke yüz ölçümlerini, sınır komşularını, yeryüzündeki okyanusları ve denizleri, kıtaların coğrafi konumunu içerir.
Siz de dünya üzerindeki ülkeler ve bölgeler hakkında daha detaylı bilgi edinmek istiyorsanız dünya siyasi haritasına gelin birlikte inceleyelim.
İçindekiler
Dünya Haritası
Dünya siyasi haritası yüzyıllar içerisinde birçok değişim geçirmiş, yaşanan savaşlarla ülke sınırlarında farklılıklar ortaya çıkmıştır. Birçok yeni ülke kurulmuş, pek çok ülke yıkılmıştır. Tarih boyunca dünyanın tamamını veya bir kısmını gösteren birçok harita çizilmiştir. İlk dünya haritasının Osmanlı’nın ünlü denizcilerinden Piri Reis’in çizdiği bilinir. Piri Reis’in çizdiği dünya haritası döneme göre oldukça isabetli olmasıyla öne çıkar. Kanuni Sultan Süleyman’a sunulan Piri Reis’in dünya haritası bugünküne oldukça yakındır. Özellikle kıta sınırlarının oldukça detaylı verildiği ve haritanın doğruluk oranının yüksek olduğu görülür.
En Eski Haritalar
Dünyanın bilinen ilk haritası ise Klaudyos Batlamyus tarafından çizilmiştir. İskenderiyeli Yunan gökbilimci, coğrafyacı, astronom ve matematikçi olan Batlamyus ilk coğrafya kitabını yazmıştır. Çizdiği haritada okyanus ve kıtalara da yer vermiştir. Dünyada bilinen en eski harita örnekleri; Batlamyus haritası, Çatalhöyük kent planı, Babil dünya haritası, Tabula peutingeriana, Waldseemüller haritasıdır. Ayrıca Piri Reis’in çizdiği dünya haritasıdır.
Yeni Dünya Haritası: Kıtalar, Bölgeler, Ülkeler
Dünya haritası temel olarak kıtalar, okyanuslar ve denizlerden oluşur. Kıtalar üzerinde kurulan ülkeleri taşıyan anakaralardır. Okyanuslar ve denizler ise kıtalar arasında yer alan sulak alanlardır. Dünya üzerinde 7 kıta bulunur. Avrupa, Kuzey Amerika, Güney Amerika, Asya, Afrika, Avustralya ve Antarktika dünyanın 7 kıtasını oluşturur. Dünyadaki büyük okyanuslar ise Hint Okyanusu, Atlas Okyanusu ve Büyük Okyanus olarak sıralanabilir. Antarktika kıtası haricinde dünyanın 6 anakarasının hepsinde birçok ülke yer alır. Son yüzyılda oluşan ve günümüzü gösteren yeni dünya haritası ise 2. Dünya Savaşı’ndan sonraki yıllarda değişime uğramıştır. Kıtalar belli olmasına rağmen ülke sınırları hala değişiklik gösterir.
Asya Kıtası ve Ülkeler
Asya kıtası Okyanusya’nın kuzeyinde, Kuzey Buz Denizi’nin güneyinde ve Avrupa kıtasının doğusunda bulunur. Asya kıtası yüz ölçüm olarak dünyanın en büyük anakarasıdır. Ayrıca nüfus yoğunluğu açısından da en kalabalık kıtadır. Asya kıtası, dünyada ilk yerleşmelerin yapıldığı, en eski uygarlıkların yaşadığı anakara olarak tanımlanabilir. Asya kıtası üzerinde birçok ülke yer alır. Asya kıtası, Uzak Doğu, Orta Doğu, Batı Asya, Kuzey Asya olarak çeşitli bölgelerden oluşur. Uzak Doğu, Asya’nın doğusu ve güneydoğusundaki ülkeleri kapsar. Çin, Hindistan, Japonya, Endonezya, Filipinler, Malezya, Singapur, Tayland, Tayvan, Myanmar, Vietnam, Kamboçya, Pakistan, Sri Lanka, Güney Kore, Kuzey Kore, Bangladeş, Moğolistan, Laos, Doğu Timur, Brunei, Bhutan Uzak Doğu’da yer alan ülkelerdir. Orta Doğu, Uzak Doğu’ya göre Avrupa kıtasına daha yakın konumdadır. Orta Doğu’da Irak, İran, Suriye, Lübnan, İsrail, Filistin, Suudi Arabistan, Umman, Yemen, Kuveyt, Katar, Bahreyn, Birleşik Arap Emirlikleri, Ürdün ülkeleri yer alır. Kuzey Asya ise Kuzey Buz Denizi ile oldukça yakındır. Asya kıtasının kuzeyinde kalan bölge batıda Ural Dağları, doğuda Bering Boğazı ile sınırlanır. Kuzey Asya’da bulunan ülkeler Rusya Federasyonu, Kazakistan, Tacikistan, Özbekistan, Türkmenistan, Kırgızistan olarak sıralanabilir. Asya kıtasının batısında ise Türkiye, Gürcistan, Ermenistan, Azerbaycan, Nahcivan yer alır. Türkiye jeopolitik olarak Asya ve Avrupa kıtasını birbirine bağlayan coğrafi konumda yer alır.
Avrupa Kıtası ve Ülkeler
Avrupa kıtasının doğusunda Asya kıtası, batısında Atlas Okyanusu, kuzeyinde Kuzey Buz Denizi, güneyinde ise Akdeniz bulunur. Avrupa kıtası, Asya anakarasından Ural Dağları, Kafkaslar, Karadeniz, İstanbul ve Çanakkale Boğazları ve Hazar Denizi ile ayrılır. Avrupa kıtası dünya anakaraları içinde en küçük yüz ölçüme sahip ikinci kıtadır. Sanayi açısından ise en gelişmiş kıtadır. Avrupa kıtasında küçük, büyük yüz ölçüme sahip birçok ülke vardır. Ayrıca toprakları hem Asya hem Avrupa kıtası arasında bulunan, iki kıta arasında geçiş konumunda yer alan ülkeler de mevcuttur. Türkiye’nin ve Rusya’nın hem Asya hem de Avrupa kıtasında toprağı bulunur. Bu nedenle konum olarak Asya’nın batısında, Avrupa’nın doğusunda kabul edilen ülkelerdir. Avrupa kıtası; kuzey, güney, doğu, orta ve batı olmak üzere beş bölge halinde incelenir. Doğu Avrupa ülkeleri; Rusya, Türkiye, Ukrayna, Belarus, Bulgaristan, Romanya, Moldova olarak sıralanabilir. Orta Avrupa, doğu ve batı bölgelerinin arasında kalır. Çekya, Macaristan, Slovakya, Slovenya, Polonya, Avusturya Orta Avrupa ülkeleridir. Avrupa kıtasının kuzeyinde ise İsveç, Norveç, Finlandiya, Litvanya, Estonya, Letonya, Danimarka gibi ülkeler yer alır. Bu ülkeler aynı zamanda Baltık Denizi çevresinde yer aldığı için Baltık ülkeleri olarak da anılır. Batı Avrupa ise Atlas Okyanusu’na komşudur. Batı Avrupa’da Almanya, Hollanda, Belçika, Fransa, Birleşik Krallık, İrlanda, İsviçre, Lüksemburg ülkeleri bulunur. Avrupa’nın güneyinde ise Akdeniz’e komşu ülkeler vardır. Kuzey Makedonya, Yunanistan, Sırbistan, Arnavutluk, Karadağ, Bosna Hersek, İtalya, İspanya, Portekiz, Andorra, Malta, Kosova, KKTC, San Marino, Hırvatistan ülkeleri Güney Avrupa’da yer alır.
Afrika Kıtası ve Ülkeleri
Afrika kıtası, kuzeyde Akdeniz, batıda Atlas Okyanusu, güneyde Hint Okyanusu, doğuda Sina Yarımadası, Süveyş Kanalı ve Kızıldeniz arasındaki bölgede yer alır. Yüz ölçümü ve nüfus yoğunluğu açısından dünya anakaraları içinde ikinci sıradadır. Afrika kıtası, doğu, batı, orta, kuzey ve güney Afrika olarak 5 bölge halinde incelenir. Doğu Afrika, Hint Okyanusu ile sınırdır. Doğu Afrika’da, Zimbabve, Zambiya, Burundi, Komorlar, Mozambik, Seyşeller, Tanzanya, Kenya, Somali, Etiyopya, Cibuti, Malawi, Eritre, Madagaskar, Mayotte, Reunion, Ruanda, Uganda ülkeleri vardır. Kuzey Afrika ise Akdeniz’e sınırdır. Cezayir, Mısır, Fas, Libya, Tunus, Sudan, Batı Sahra Kuzey Afrika ülkeleridir. Angola, Gabon, Kamerun, Çad, Kongo, Ekvator Ginesi Orta Afrika bölgesindedir. Güney Afrika’da Estavini, Botsvana, Lesotho, Namibya ülkeleri vardır. Batı Afrika ise Atlas Okyanusu ile sınırlanır. Kanarya Adaları, Ceuta, Benin, Burkina Faso, Fildişi Sahili, Yeşil Burun Adaları, Gambiya, Gine, Gana, Moritanya, Mali, Nijerya, Senegal, Togo, Sierra Leone, Saint Helena, Nijer, Liberya Batı Afrika ülkeleridir.
Kuzey Amerika Kıtası ve Ülkeleri
Kuzey Amerika’nın doğusunda Atlas Okyanusu, güneyinde Karayip Denizi, kuzeyinde Kuzey Buz Denizi, kuzeybatısında ise Büyük Okyanus vardır. Asya ve Afrika’dan sonra en büyük üçüncü kıtadır. Kuzey Amerika’da yer alan ülkeler; ABD, Kosta Rika, Küba, Meksika, Trinidad ve Tobago, Bahamalar, Barbados, Dominik, Guatemala, Saint Vincent, Grenadinler, Belize, El Salvador, Antigua, Barbuda, Grenada, Haiti, Honduras, Jamaika, Kanada, Panama, Saint Lucia, Saint Kitts, Nikaragua olarak sıralanabilir.
Güney Amerika Kıtası ve Ülkeleri
Güney Amerika’nın batısında Büyük Okyanus, kuzeyinde ve doğusunda Atlas Okyanusu, kuzeybatısında ise Karayip Denizi ve Kuzey Amerika yer alır. Arjantin, Peru, Brezilya, Bolivya, Guyana, Ekvador, Paraguay, Kolombiya, Uruguay, Şili, Surinam, Venezuela, Fransız Guyanası, Falkland Adaları Güney Amerika kıtasında bulunan ülkelerdir. Yüz ölçüm olarak dünyanın en büyük dördüncü kıtasıdır. Nüfus bakımında ise kıtalar arasında beşinci sırada yer alır.
Avustralya Kıtası ve Ülkeleri
Avustralya kıtası Büyük Okyanus ile Hint Okyanusu açıklarında yer alan en küçük anakaradır. Kıtada Avustralya ülkesi, Tazmanya, Yeni Gine’nin bir bölümü yer alır. Kıtanın güneydoğu açıklarında Tasman Denizi bulunur. Denizin doğusunda Güney Pasifik Okyanusu’nun üzerinde ise Yeni Zelanda vardır.
Antarktika Kıtası ve Ülkeler
Antarktika kıtası güney yarım kürede yer alır. Kıta üzerinde ülke bulunmayan tek anakaradır. Afrika kıtası ve Büyük Okyanus’un güneyinde bulunur. Aynı zamanda güney kutbunu içerir. Kıta bir kutup bölgesidir. Bu nedenle oldukça soğuktur. Buzullar, su ve adalardan kaplı olan kıtanın yaşam koşulları yerleşmeye pek elverişli değildir.
Hem eğitim hem de genel kültür açısından ülke sınırlarını, jeopolitik konumlarını merak ediyorsanız büyük dünya siyasi haritasını inceleyebilirsiniz. Son yüzyılda ülkeler arasında yaşanan siyasi manevraları ve ülkelerin politikalarını anlamak için de haritalar geleceğe dair birçok ipucu verir. Küresel olarak yaşanan savaşlar ve olaylarla hala şekillenen, değişen dünya siyasi haritası eğitimde en çok kullanılan güncel kaynaklar arasındadır. Dünya siyasi haritasından kıtaları, okyanusları, ülkelerin hangi kıtalarda yer aldığını ve yüz ölçümleri gibi bilgileri inceleyerek öğrenebilirsiniz. Ayrıca Türkiye siyasi haritası da ülkemizdeki iller ve siyasi sınırlar hakkında bilgi edinmenize yardımcı olur. Detaylı bir şekilde inceleyerek hem sınavlar için bilgilerinizi tazeleyebilir hem de genel kültürünüzü geliştirebilirsiniz.
