1954 yılından itibaren her 20 Kasım’da çocukların yaşam koşullarını iyileştirmek ve eğitim, sağlık gibi alanlarda çocukların haklarını vurgulamak amacıyla Dünya Çocuk Hakları Günü kutlanır. Bugünün tarihteki yeri ve önemi ise 20 Kasım 1959’da Çocuk Hakları Bildirgesi’nin yayınlanmasına ve aynı zamanda Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin kabul edilmesine dayanmaktadır. (1) Özellikle yoksulluk ve savaşın hakim olduğu coğrafyalarda bulunan çocukları korumak amacıyla kabul edilen bu özel günde dünyanın farklı yerlerinde çeşitli etkinlikler yapılır.
“Çocuk haklarına dair yapılan projeler ve çalışmalar nelerdir?”, “20 Kasım Dünya Çocuk Hakları Günü’nün anlamı ve önemi nedir?” Bu soruların konuyla ilgili merak edilen diğer soruların cevapları için detaylara göz atabilirsiniz.
İçindekiler
20 Kasım Dünya Çocuk Hakları Gününün Önemi
Çocuk hakları, hem kanuni hem de ahlaki açıdan dünya üzerinde tüm çocukların yaşam, sağlık, eğitim, barınma, fiziksel, cinsel veya psikolojik sömürüye karşı durma gibi konulardaki haklarını tanımlayan bir kavramdır. 20. yüzyılın başından itibaren erişkinlerden farklı değerlendirilmeye başlanan çocukların haklarına dair çalışmalar büyük bir hız kazanmıştır. Bu konudaki ilk girişim ise 1923’te Eglantyne Jebb tarafından hazırlanan ve Milletler Cemiyeti tarafından kabul edilen “Cenevre Çocuk Hakları Bildirisi”dir. 20 Kasım 1989’da “Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşme” ismiyle güncellenen bu sözleşmeyi iki ülke dışında BM üyesi olan tüm ülkeler kabul etmiştir. (2) Bu anlamda sözleşme, hem en çok ülke tarafından imzalanan hem de en kısa sürede yürürlüğe giren belge unvanına da sahiptir. Türkiye ise 2 Ekim 1995’te bahsi geçen Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi’ni uygulamaya başlamıştır. 20 Kasım Dünya Çocuk Hakları Gününün en büyük önemi tüm dünyada çocukların haklarına dair belirgin bir sözleşmenin varlığını öne çıkarması ve bu amaçla pek çok sosyal sorumluluk projesine imza atılmasına destek olmasıdır. Pek çok değerli projenin kaynağı olan Temel Çocuk Hakları’ndan bazıları şu şekilde özetlenebilir:
- Sağlıklı yaşam hakkı
- Eğitim hakkı
- Anne-babayı tanıma ve onlar tarafından bakılma hakkı
- Özgür düşünce hakkı
- Şikayet hakkı (Fiziksel, psikolojik ve cinsel sömürü konularında)
Çocukların özgür ve mutlu yaşamlarını garanti altına almak ve bu konuda farkındalık yaratmak için tarihi gelişmeler ışığında ortaya çıkan 20 Kasım Dünya Çocuk Hakları Günü; UN, Unicef, Koruncuk Vakfı, Öz-Ge Der gibi pek çok dernek, kuruluş ve sosyal yardım vakıflarının çalışmalarıyla desteklenmekte ve hem Türkiye hem de uluslararası düzeyde yankı uyandırmaktadır.
Dünya Çocuk Hakları Günü Etkinlikleri
Dünya Çocuk Hakları Günü özelinde hem ülkemizde hem de dünya genelinde pek çok sosyal yardım projeleri, çevrim içi etkinlikler ve sanat etkinlikleri yapılır. Bunların yanı sıra bu anlamlı günün özelinde farkındalık yaratmak ve çocukları kendi hak ve özgürlükleri konusunda bilgilendirmek, bu konuda bilinç kazanmalarını sağlamak için okullarda da pek çok aktivite yapılabilir:
- Öğretmenler öğrencilerine öncelikle genel anlamda çocuk haklarından ve bu günün öneminden bahsedip sonrasında ise 18 yaşın altındaki tüm çocukların bu hakları bilmesi ve bilmeyen arkadaşlarına da öğretmesi gerektiğini vurgulayabilir. Ardından renkli kartonlara hep birlikte çocuk hakları yazılarak, sınıfın veya okul binasının duvarlarına asılabilir. Her öğrenci elinde bulunan kartonda yazan hak özelinde kısa bir konuşma veya sunum yapabilir, ardından bu konu hakkında sınıfta bir tartışma başlatılabilir. Etkili iletişim hem çocukların konuları daha kolay akıllarında tutmasını sağlar hem de dikkatleri dağılmadan konuya odaklanmalarını ve keyifli vakit geçirerek öğrenmelerini destekler.
- Dünya Çocuk Hakları Günü etkinlikleri kapsamında yapılabilecek bir diğer çalışma ise hikaye yazmaktır. Hikayeler hem çocukların hayal gücünü geliştirir hem de konuya olan odaklarını artırır. Bu etkinlikte BM Çocuk Hakları Sözleşmesi’nde yer alan maddeler kağıtlara yazılarak farklı zarflar içine yerleştirilir. Ardından sınıfın nüfusuna göre 5 ayrı öğrenci grubu oluşturulur. Bu grupların her biri zarflardan birini seçer, ardından zarfın içinden çıkan sözleşme maddesi özelinde birlikte bir hikaye üretilir. Çocukların bu hakkı hangi anlarda kullanabileceklerini öğrenmelerini sağlayan bu pratik, sözleşmenin yalnızca teknikte kalıp unutulup gitmesini de önleyecektir.
- Öğrencilerin yanı sıra velilerin de bu konu hakkında bilgi sahibi olması amacıyla Çocuk Hakları Günü sanat etkinlikleri kapsamında öğrencilerle birlikte bir tiyatro oyunu düzenlenebilir. Sözleşmenin öne çıkan maddelerini konu alan bir olay örgüsü kurgulayarak bir senaryo ortaya çıkardıktan sonra oyun velilere sergilenebilir.
Bu günü anlam ve önemiyle oldukça iyi bir şekilde kavraması gereken başlıca kişiler çocuklardır. Bu sebeple 20 Kasım Dünya Çocuk Hakları Günü özelinde okullarda sanatsal etkinlikler ve projeler yapılması konu hakkında bilinç kazanma açısından büyük önem taşır.
Dünya Çocuk Hakları Günü ile İlgili Sözler
Dünya Çocuklar Günü özelinde farkındalık oluşturmak için ortaya çıkan bu sözleri sosyal medya üzerinden paylaşarak konuya dikkat çekebilirsiniz:
- Çocuklar; bugünün yarını, yarının umududur. Dünya Çocuk Hakları Günü hepimize kutlu olsun!
- Çocuklara özgür ve huzurlu bir şekilde yaşayacakları mutluluk ve sevgi dolu bir dünya diliyorum!
- Dil, din, ırk veya diğer ayrıcalıklar fark etmeksizin çocuk hakları her çocuğun en temel hakkıdır.
- Çocuklarımıza tertemiz ve huzur dolu bir dünya bırakmak herkesin insanlık görevidir.
Sizler de Dünya Çocuk Hakları Günü ve BM Çocuk Hakları Sözleşmesi özelinde bilinç yaratmak için çeşitli sözler paylaşabilir, dernek ve kuruluşlar aracılığıyla yardım ve etkinlikler düzenleyebilir ve yardıma ihtiyaç duyan pek çok çocuğun gelişim ve eğitim sürecine katkıda bulunarak, fark yaratabilirsiniz.
Kaynaklar: