Bilinmesi Gereken Önemli Türkçe Yazım Kuralları

Büyük Harf Kullanımı

Büyük harf kullanımı yalnızca cümle başlarına özgü değil. Büyük harfin kullanım yerlerinden biri iki nokta sonrası. İki nokta sonrasında özel isim olmayan örnekler sıralandığında küçük harf kullanılmalı, ancak iki noktayı bir cümle takip ediyorsa, cümlenin ilk harfi büyük olmalı. Dizelerin ilk harfleri ve cümle içindeki özel isimler de büyük harf kullanılan yerler. Ayrıca kişi adlarından önce gelen unvanlar da büyük harfle başlar. Örneğin Dr. Zeynep Sarı. Eğer cümlede özel isim yerine bir unvan ya da makam adı kullanılıyorsa, bu da büyük harfle başlamalıdır.

Hayvanlara verilen isimler, millet ve devlet adları, dil ve lehçeler, din ve mezhep adları, dinsel ve mitolojik özel adlar, gezegen ve yıldız adları, yer adları ve yer adlarından sonra gelen ve tür bildiren kelimeler, kurum ve kuruluş adları, adreslerdeki mahalle, sokak, meydan, cadde, bulvar kelimeleri, kanun, yönetmelik gibi düzenlemelerin adlarını oluşturan kelimelerin her biri, kitap, dergi, sanat eserlerinin adını oluşturan kelimelerin her biri, bayram ya da kutlama günlerinin her kelimesi, tarihi olayların adları ve özel adlardan türetilmiş kelimeler büyük harfle başlamalıdır.  

Bağlaç Olan “de/da”

Önemli yazım kuralları listesinin ilk sıralarında yer alan diğer bir kural ise “de/da” yazımıdır. En çok yapılan yazım hatalardan biri “dahi” anlamındaki “de/da”ların kelimeye bitişik yazılmasıdır. Ancak bağlaç olan “de/da”ların ayrı yazılması gerekir. Unutulmaması gereken diğer bir kural ise bağlaç olan “de/da”ların takip ettiği kelimenin son sesli harfine uyum sağlaması gerektiğidir. Örneğin “O gün annem de geldi” derken “de” bağlacı annem kelimesinin son hecesindeki sesli harfe göre “da” değil, “de” olarak kullanılır. Ayrıca bağlaç olan “de/da”, hiçbir zaman “te/ta” şeklinde kullanılmaz. Farklı bir bağlaç olan “ya da” kullanımındaki “da” ise her zaman ayrı yazılır.

Bulunma Durumu Eki Olarak “de/da”

Türkçede “de/da” bulunma durumunu belirtiyorsa kelimeye bitişik yazılır ve hangi formda olacağını kelimenin son hecesindeki sesli harf belirler. Örneğin “evinde” derken son heceye göre “-de” eki, “arabada” derken son heceye göre “-da” eki gelir.

Bağlaç Olan “ki”

Tıpkı bağlaç olan “de/da”da olduğu gibi bağlaç olan “ki” de kelimeden ayrı olarak yazılır. “ki”nin bağlaç görevinde olup olmadığını anlamak için cümleden ‘‘ki”yi atıp, anlamında değişiklik olup olmadığını kontrol edebilirsin. “Dedim ki çok acıktım” cümlesinde bağlaç olan “ki”yi çıkardığında anlam kayması olmayacağını görebilirsin. “ki” ile ilgili önemli bir kural ise kalıplaşmış kullanımlar. “ki” bağlacı yerleşmiş kullanımlarda bitişik olarak yazılıyor. Örneğin, “mademki”, “meğerki” yazarken ki bağlacı kelimeden ayrılmıyor. 

Türkçe yazım kuralları elbete bunlarla sınırlı değil. İlk akla gelen diğer kuralları şu şekilde sıralayabiliriz:

 

• Büyük ünlü uyumu
• Deyimlerin ayrı yazılması
• Ses düşmesine uğrayan birleşik kelimelerin bitişik yazılması
• Kelimelerden hiçbirinde ya da ikinci kelimede anlam değişmesi yoksa birleşik kelimenin ayrı yazılması
• Yabancı dillerden geçen ve çift ünsüz harfin yanyana geldiği kelimelerde ünsüzler arasına ünlü harf koyulmaması
• Dil bilgisi kurallarına uyarak sen de Türkçeyi en güzel şekilde kullanabilirsin.

 

Benzer İçerikler