30 Ağustos Zafer Bayramı ülkemizde ve yavru vatan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde her yıl coşkuyla kutlanıyor. 1922 yılında Başkomutanlık Meydan Muharebesi'nin kazanılması sonucu, 1924'te ilk kez “Başkumandan Zaferi” olarak kutlanmaya başlayan 30 Ağustos Zafer Bayramı hakkında merak edilenleri, Başkomutanlık Meydan Muharebesi'nde yaşanan olayları ve sonrasını sizler için derledik.
İçindekiler
Başkomutanlık Meydan Muharebesi’nden Önce Yaşananlar
Türk ordusu 13 Eylül 1921 tarihinde Sakarya Meydan Muharebesi'nde Yunan birliklerine karşı galibiyet kazanır. Sakarya Savaşı'nın ardından ülkenin tüm kaynakları, işgal kuvvetlerinin elinde olan toprakları geri almak için kullanılır. Tüm kaynaklar ordunun eline verilir. Savaşın sona erdiği Doğu ve Güney cephelerindeki Türk kuvvetleri de Batı cephesine aktarılır.
Bu büyük galibiyet sonucunda İtalya Anadolu'da elinde tuttuğu toprakları boşaltır, Amerika Birleşik Devletleri Misak-ı Milli'yi tanır. Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği ile imzalanan Kars Antlaşması ile Türkiye'nin doğu sınırı çizilir. Sakarya zaferinin ardından alınan bu önemli sonuçlarla ise düzenli orduya ve Milli Mücadele'ye olan güven halk arasında artar.
Sakarya Muharebesi'nden önce çıkarılan ve üç kez süresi uzatılan Başkomutanlık Kanunu, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde oy birliği ile verilen karar doğrultusunda süresiz uzatılır.
Başkomutanlık Meydan Muharebesi
Mustafa Kemal Paşa, 19 Ağustos 1922'de Ankara'dan ayrılarak Akşehir'e geçer. 26 Ağustos 1922 tarihinde, gece saatlerinde 5. Süvari Kolordusu askerleri Yunan ordusunun elinin altında olan Ballıkaya bölgesine sızar. Bu sızma operasyonu sabaha kadar sürer. Başkumandan Mustafa Kemal Paşa, Fevzi Paşa ve İsmet Paşa'yı alarak Kocatepe'ye geçer. Mustafa Kemal Paşa taarruz emri verir. Taarruz 26 Ağustos sabah saat 04.30'da top atışıyla başlar. 06.00 saatinde Tınaztepe'ye yaklaşan Türk Ordusu, Tınaztepe'yi Yunan askerlerinden geri alır.
Harekatın ilk gününde Tınaztepe, Belentepe, Kalecik Sivrisi alınır. Harekatın ikinci günü olan 27 Ağustos'ta Türk birlikleri Afyonkarahisar'ı geri alarak Başkomutanlık karargahını Afyonkarahisar'a taşır. 28 ve 29 Ağustos tarihlerinde de başar devam eden harekatın hız kesmeden sonuçlandırılması konuşulur ve 30 Ağustos 1922 Çarşamba günü Büyük Taarruz Türk ordusunun zaferi ile sonuçlanır.
Büyük Taarruz Sonrasında Yaşananlar
Mustafa Kemal Atatürk'ün “Ordular, ilk hedefiniz Akdeniz'dir. İleri!” emriyle ordunun yönü İzmir'e çevrilir. 1 Eylül 1922'de Türk kuvvetlerinin takip hareketi başlar. Başkomutanlık Muharebesi'nden kurtulmayı başaran Yunan askerleri İzmir, Dikili ve Mudanya'ya kaçar.
Büyük Taarruz harekatının başladığı 26 Ağustos'tan 4 Eylül 1922 tarihine kadar Türk ordusu Yunan birliklerini bulundukları sınırın 321 kilometre gerisine çeker. 7 Eylül'e gelindiğinde ise Türk birliklerine uzaklığı 40 kilometreye kadar düşer. 9 Eylül 1922 tarihinde İzmir'e giren Türk askerleri tarafından, 11 Eylül'de Bursa, 18 Eylül itibari ile Çanakkale'nin Biga, Balıkesir'in Erdek ilçelerinin alınmasıyla Batı cephesi Yunan işgalinden kurtarılır.
Başkomutanlık Muharebesinin sonuçları ise şu şekildedir:
- Yunan ordusu uzun bir süre kendine gelemeyecek biçimde Türk kuvvetleri tarafından mağlup edilir.
- Savaş sonrası Türk ordusu 2318 şehit, 9360 yaralı, 101 esir ve 1697 kayıp vermiştir.
- Elde edilen galibiyetle Türk topraklarının düşman işgalinden tam manasıyla temizlenmesi sağlanır.
Mudanya Ateşkes Antlaşması
Mudanya Mütarekesi olarak da bilinen Mudanya Ateşkes Antlaşması 11 Ekim 1922'de Bursa iline bağlı Mudanya ilçesinde imzalanır. Mudanya'daki görüşmelerde meclis hükümetini İsmet İnönü Paşa temsil ederken, Fevzi Çakmak Paşa ve Refet Bele Paşa da müzakereye katılır.
Mütareke sonrası Doğu Trakya toprakları herhangi bir silahlı karşılaşma yaşanmadan Yunan işgalinden kurtarılır. Ateşkes Antlaşması sonucunda İngiltere Türkiye Büyük Millet Meclisini resmi olarak tanır. Mudanya Ateşkes Antlaşması ile İstanbul ve Boğazlar Türkiye Büyük Millet Meclisi yönetimine geçer, Doğu Trakya'daki Yunan kuvvetleri 15 gün içerisinde işgal ettikleri bölgeyi boşaltır.
Mudanya Ateşkes Antlaşması sonuçları arasında şunlar bulunur:
- İngiltere'nin Doğu Akdeniz politikası gerçekleşemez ve dönemin İngiltere başbakanı David Lloyd George istifa eder.
- 1921'de imzalanan Ankara Antlaşmasıyla Türkiye Büyük Millet Meclisini tanıyan Fransa'nın ardından Mudanya Mütarekesi ile İngiltere ve İtalya devletleri de yeni Türk devletinin varlığını resmi olarak kabul eder.
30 Ağustos Bayramı’nın İlk Kez Kutlanılması
Zafer Bayramı, Kütahya ilinin Dumlupınar ilçesine bağlı Çal köyü yakınlarında Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk'ün katılımıyla ilk kez 30 Ağustos 1924 tarihinde Başkumandanlık Zaferi adıyla kutlanır. Mustafa Kemal Atatürk ve eşi Latife Hanım'ın katılımıyla Zafertepeçalköy'de Kurtuluş Savaşı'nda hayatını kaybeden askerlere atfedilen Şehit Sancaktar Mehmetçik Anıtı'nın temeli atılır.
Aynı gün içerisinde Zafertepe'de Mustafa Kemal Atatürk, bu kutlu zaferi “Hiç şüphe etmemelidir ki yeni Türk devletinin, genç Türkiye Cumhuriyeti'nin temelleri burada atıldı. Ebedî hayatı burada taçlandırıldı. Bu sahada akan Türk kanları, bu semada uçuşan şehit ruhları, devlet ve cumhuriyetimizin ebedî muhafızlarıdır...” sözleriyle ifade eder.
Zafer Bayramı Ne Zaman İlan Edildi?
Daha önce Başkumandanlık Zaferi ismiyle kutlanan bayram, 1 Nisan 1926 tarihinde çıkan Zafer Bayramı Kanunu'yla beraber Türkiye Cumhuriyeti'nin “Zafer Bayramı” olarak kutlanmaya başlanır.
30 Ağustos Zafer Bayramı Kutlamaları
Zafer Bayramı, ulu önder Mustafa Kemal Atatürk öncülüğünde, Başkomutanlık Muharebesi sonucunda kazanılan galibiyetin kutlandığı gündür. 30 Ağustos günlerinde Türkiye'de resmi tatil uygulanır. Bayram boyunca ülke genelinde büyük kutlama törenleri yapılır. 30 Ağustos sabah saat 07.00 itibarıyla başlayan kutlamalar gece saat 00.00'da sona erer.
Benzer İçerikler
